TÜRK EĞİTİM-SEN’İN ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ARAŞTIRMASI
Ücretli öğretmenlerin sözleşmeli öğretmenliğe geçişleri için kanun teklifi maddesi hazırlandı. Peki Türkiye’de ücretli öğretmen sayısı ne kadar? Ücretli öğretmenlerin illere göre dağılımı nasıl? Kimler ücretli öğretmenlik yapabiliyor? İşte tüm bu sorular sendikamızın araştırmasında cevap bulmuştur. Türk Eğitim-Sen, bu yıl da Türkiye’deki ücretli öğretmenlerin sayısını tespit edebilmek için bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırma kapsamında hem Milli Eğitim Bakanlığı’ndan hem de 81 İl Valiliğinden Türkiye’deki ücretli öğretmen sayısına ilişkin bilgi istedik. Sendikamızın talebine 61 İl Valiliğinden cevap geldi. Milli Eğitim Bakanlığı’ndan ise hiç cevap gelmedi. Ücretli öğretmen sayısını sendikamıza göndermeyen 20 İl Valiliği ise şunlardır: Adıyaman, Ağrı, Ankara, Artvin, Aydın, Batman, Bitlis, Bursa, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Giresun, Hakkâri, İstanbul, Karaman, Kilis, Rize, Siirt, Şanlıurfa, Zonguldak.
Sendikamız ücretli öğretmen araştırmasını; hem MEB’in geçen yılki yani 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılı verilerinden hem de 61 İl Valiliğinin 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılı verilerinden derleyerek hazırlamıştır. Resmi verilere dayandırılarak yapılan araştırmamıza katkı sağlayan valiliklere teşekkür ediyor, bilgi edinme hakkını hiçe sayan 20 İl Valiliğinin bu tavrını da anlamsız bulduğumuzu ifade ediyoruz. İl Valiliklerinin arşivlerinde olan bu bilgilerin kamuoyuyla paylaşılmaktan imtina edilmesini kabul etmemiz mümkün değildir.
Türk Eğitim-Sen olarak yaptığımız ücretli öğretmen araştırmasının sonuçları, ülkemizde ücretli öğretmenliğin nasıl adeta bir istihdam modeli haline getirilmeye çalışıldığını gözler önüne sermektedir. Sendikamızın araştırmasında ülkemizdeki ücretli öğretmen sayısının 61 ilden gelen verilere göre, 45 bin 867 olduğu görülmektedir. Bu öğretmenlerin 20 bin 812’si eğitim fakültesi mezunu, 17 bin 213’ü eğitim fakültesi hariç lisans mezunu, 5 bin 916’sı ise ön lisans mezunudur. Yine 61 İl Valiliğinden gelen verilere göre ülkemizde norm kadro açığı 58 bin 193’tür.
Bu rakamlara bilgi vermeyen illerin MEB tarafından sendikamıza gönderilen geçen yılki (2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı) verilerini eklersek, Türkiye’de ücretli öğretmen sayısı 63 bin 656’ya yükselmektedir. Bu öğretmenlerin de 26 bin 276’sı eğitim fakültesi mezunu, 27 bin 56’sı eğitim fakültesi hariç lisans mezunu, 8 bin 398’i ise ön lisans mezunudur. Türkiye’de norm kadro ihtiyacının da 103 bin 326 olduğu görülmektedir.
En yüksek ücretli öğretmen sayısına sahip iller şunlardır: İstanbul: 7 bin 140, Diyarbakır: 3 bin 724, İzmir: 2 bin 649, Antalya 2 bin 162, Gaziantep: 2 bin 157,Van: 2 bin 133, Konya: 2 bin 127, Kahramanmaraş: 1.982, Hatay: 1.847.
ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN MEZUNİYET ALANLARINA GÖRE DAĞILIMI
Ücretli öğretmenlerin mezuniyet alanlarına göre bazı illerdeki dağılımı ise şöyledir: Adana’da ücretli öğretmenlerin 587’si eğitim fakültesi mezunu, 439’u lisans mezunu, 115’i ön lisans mezunudur. Antalya’da ücretli öğretmenlerin 1.114’ü eğitim fakültesi mezunu, 571’i lisans mezunu, 477’si ise ön lisans mezunudur. Gaziantep’te ücretli öğretmenlerin 1.314’ü eğitim fakültesi mezunu, 542’si lisans mezunu, 301’i ön lisans mezunudur. Hatay’da ücretli öğretmenlerin 997’si eğitim fakültesi mezunu, 557’si lisans mezunu, 293’ü ise ön lisans mezunudur. Kars’ta ücretli öğretmenlerin 124’ü eğitim fakültesi mezunu, 276’sı lisans mezunu, 100’ü ise ön lisans mezunudur. Kocaeli’nde ücretli öğretmenlerin 755’i eğitim fakültesi mezunu, 849’u lisans mezunu, 187’si ise ön lisans mezunudur.
Sakarya’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 492’si eğitim fakültesi 907’si lisans mezunu, 226’sı ise ön lisans mezunudur. Van’da ücretli öğretmenlerin 940’ı eğitim fakültesi mezunu, 829’u lisans mezunu, 364’ü ise ön lisans mezunudur. İzmir’de ücretli öğretmenlerin 926’sı eğitim fakültesi mezunu, 1.162’si lisans mezunu, 561’i ise ön lisans mezunudur.
Öte yandan araştırmamızda Kırıkkale’de ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısının eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmenlerden daha fazla olduğunu görüyoruz. Kırıkkale’de ücretli öğretmenlerin 84’ü eğitim fakültesi mezunu iken, 106’sı ise ön lisans mezunudur. Kırklareli’nde de ücretli öğretmenlerin 249’u eğitim fakültesi mezunu, 86’sı lisans mezunu, 103’ü ise ön lisans mezunudur. Bu ilimizde de ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısının lisans mezunlarından (eğitim fakültesi hariç) daha fazla olduğu görülmektedir.
KIRIKKALE’DE ZİHİNSEL-GÖRME-İŞİTME ENGELLİLER SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 17’Sİ EĞİTİM FAKÜLTESİ MEZUNU, 15’İ LİSANS MEZUNU İKEN, TAM 63’Ü ÖN LİSANS MEZUNUDUR.
Bu yıl da özel uzmanlık gerektiren zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde ön lisans mezunu ücretli öğretmen görevlendirmesi yapıldığı ortaya çıkmıştır. Zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak derslere giren ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı bazı illerimizde eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmenlerden fazladır. Zihinsel-görme-işitme engelliler öğretmeni olarak;
Tekirdağ’da 81 eğitim fakültesi mezunu, 85 ön lisans mezunu, 224 lisans mezunu; Yalova’da 14 eğitim fakültesi mezunu, 15 ön lisans mezunu, 29 lisans mezunu; Sakarya’da 67 eğitim fakültesi mezunu, 86 ön lisans mezunu, 141 lisans mezunu; Gaziantep’te 2 eğitim fakültesi mezunu, 3 ön lisans mezunu, 9 lisans mezunu görev yapmaktadır.
Kırıkkale’de ise zihinsel-görme-işitsel engelliler öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunlarının sayısı hem eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmenlerden hem de lisans mezunlarından (eğitim fakültesi hariç) daha fazladır. Kırıkkale’de zihinsel-görme-işitsel engelliler öğretmeni olarak görev yapan ücretli öğretmenlerin 17’si eğitim fakültesi mezunu, 15’i lisans mezunu iken; 63’ü ön lisans mezunudur.
BRANŞ VE SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÖN LİSANS MEZUNU ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN DAĞILIMI
Branş öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin bazı illere göre dağılımı ise şöyledir: İzmir 455, Antalya 330, Mersin 219, Sivas 90, Sakarya 86, Balıkesir ve Adana 79.
Sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin bazı illere göre dağılımı da şu şekildedir: Van 186, Muş 173, Erzurum 43, Antalya 32, Kars 30. Hatta Muş’ta şöyle ilginç bir durum da söz konusudur. Sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu öğretmenlerin sayısı eğitim fakültesi ve lisans mezunlarından fazladır. Muş’ta sınıf öğretmeni olarak görev yapan ücretli öğretmenlerin 128’i eğitim fakültesi, 26’sı lisans, 173’ü ise ön lisans mezunudur.
Bu kadar ücretli öğretmen alımı varken, yine de ücretli öğretmen sayısı norm kadro ihtiyacının altında kalmaktadır. Şöyle ki; Adana’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 227 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.141’dir. Denizli’de norm kadro ihtiyacı 1.343 iken, ücretli öğretmen sayısı 453’tür. Kayseri’de norm kadro ihtiyacı 1.827 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.151’dir. Mersin’de norm kadro ihtiyacı 1.913 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.250’dir. Muş’ta norm kadro ihtiyacı 1.678 iken, ücretli öğretmen sayısı 935’tir. Osmaniye’de norm kadro ihtiyacı 1.014 iken, ücretli öğretmen sayısı 557’dir. Yozgat’ta norm kadro ihtiyacı 1.218 iken, ücretli öğretmen sayısı 784’tür. Türk Eğitim-Sen olarak ücretli öğretmenliğe şiddetle karşıyız. Hatta kadrolu öğretmenlik dışındaki tüm istihdam türlerine karşıyız. Tabi şunu da belirtelim, görülüyor ki; kadrolu ve sözleşmeli öğretmen istihdamının yanı sıra yapılan ücretli öğretmen görevlendirmesi de öğretmen açığını gidermeye yetmemektedir. Ayrıca okullarda kadrolu branş öğretmenlerinin, branşları dışında ek ders karşılığı derslere girdiği de bu araştırmada ortaya çıkmaktadır.
Araştırma ile ilgili bir açıklama yapan Türkiye Kamu-Sen ve Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk şunları kaydetti: “Araştırmamız hem ülkemizdeki ücretli öğretmen gerçeğini hem de norm kadro açığının ne boyutta olduğunu ortaya koyması bakımından çok önemlidir. Ücretli öğretmenlerin sözleşmeli öğretmenliğe geçişleri için hazırlıkların yapıldığı bugünlerde, ücretli öğretmenliği enine boyuna tartışmak çok önemlidir. Şunu söylemeliyiz ki; ücretli öğretmenlik insanlık dışı bir uygulamadır. Bakanlık girdiği ders başına ücret alan, hiçbir güvencesi, hakkı, hukuku olmayan ücretli öğretmenliği adeta bir istihdam modeli haline getirmiştir. Bakanlık öğretmen açığını ücretli öğretmenler eliyle gidermeye çalışmaktadır ama rakamlara baktığımızda, norm kadro ihtiyacının ücretli öğretmen görevlendirmesinin çok çok üzerinde olduğunu da görüyoruz.
Öte yandan ücretli öğretmenler eğitim fakültesi ya da lisans mezunu olabildiği gibi, pedagojik formasyona sahip olmayan, yani öğretmen yeterliliği taşımayan iki yıllık meslek yüksekokulu mezunları da olabilmektedir. Pedagojik formasyonu olmayan, öğretmenlikle uzaktan yakından ilgisi bulunmayanların dahi ücretli öğretmen olarak görevlendirilmesi eğitimde birçok soruna yol açmakla birlikte, okullarda başarıyı, verimi düşürmektedir. Bakınız uzmanlık gerektiren zihinsel-görme-işitme engelliler öğretmeni olarak bile iki yıllık meslek yüksekokulu mezunları görevlendirilmektedir. Bu tablo Türkiye’ye yakışmamaktadır.
Araştırmamızdan da görüleceği üzere, ülkemizde 61 ilde 45 bin 867, bilgi vermeyen illerin geçen yılki MEB verilerini de eklersek, 81 ilde 63 bin 656 ücretli öğretmen bulunmaktadır. Bu noktada sendikamızın talebi; öğretmen atamalarında güvenlik soruşturması dikkate alınmalı ama atamalar tamamen KPSS puan üstünlüğüne göre, kadrolu olarak ve eşit şartlarda yapılmalıdı
Güncelleme Tarihi: 09 Şubat 2018, 00:00
