Güneydoğuda Eğitim Sorunları Raporu

DESAM tarafından düzenlenen “Eğitim Sisteminin Sorunları ve Çözümleri– 7” Panelinde konuşan DES Genel Başkanı Gürkan Avcı, “Genelde Türkiye, özelde güneydoğudaki bir çok sorunun temelinde “Eğitim Eksikliği” yatmaktadır. Toplumsal kaliteye ulaşmak için eğitimin kalitesini arttırmak en önemli çözüm noktasıdır. Ülkemizin son 8 yıldaki eğitim sorunlarının çözümüne yönelik çalışmaları çok önemli olduğu halde yeterli değildir. Özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinin eğitim sorunlarının daha Kapsamlı analizi yapılarak yeni çözüm yollarının bulunmasına ihtiyaç vardır" diye konuştu.

Gürkan Avcı, DESAM tarafından hazırlanan raporla ilgili şu tespit ve önerilerde bulundu; Bugüne değin Güneydoğu ve Doğu Anadolu’daki eğitim sorunlarının bakış açısı, bölgedeki ilköğretim başarısı, orta öğretime yetiştirdiği öğrenci sayısı olarak değerlendirilirken bölgedeki orta öğretimin başarısı da yüksek öğretime kazandırdığı sayı olarak ölçüldü. Bölgedeki genel liselerin başarısı ve öğrenci profillerine bakıldığında akademik başarının olmadığı acı gerçeğiyle karşılaşılır.

Doğu ve Güneydoğuda ki Temel Eğitim sorunlarını; Öğretmen sorunu, Veli sorunu, Yönetim sorunu, Ekonomik sorun, Siyasi sorun, Terör sorunu, Mülki Amirlerin eğitime ilgisizliği şekilde sıralamak mümkündür.

Güneydoğudaki eğitim sorunlarının en temelinde öğretmen sorunu yatmaktadır. Üzülerek belirtmek gerekir ki bölgedeki yerli öğretmenler politikleşmiştir. Bu mevcut durum mesleki gelişim ve yenileşmeyi engelleyip bölgedeki ücretli ve vekil öğretmenlerin mesleki uzmanlıklarının yetersizliği, Güneydoğu ve Doğu Anadolu’daki öğretmen açığının bu yolla kapatılması bölgeye uzman eğitimcilerin gitmek istememesi, bölgedeki üniversite mezunlarından vekil öğretmen açığının kapatılması stratejisi bölgedeki eğitim sorununu içinden çıkılmaz bir hale getirmektedir.

Veli Sorunu; Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinde ki öğrenci velilerinin eğitimin mahiyet ve önemi hususundaki bilgi ve ilgi eksiklikleri bölgedeki eğitim kalitesinin ve seviyesinin yükselmesini engelleyen en önemli sorundur. Veli, Öğretmen, Okul ilişkisi istenen seviyede ve kalitede değildir. Veliler öğrencilerin okula kayıt anından mezuniyeti süresine kadar duyarlı davranış göstermemektedir. Özellikle kırsal da durum daha çok vahimdir. Veli eğitimi bölgede çok ihmal edilmiştir.

Özellikle bölgede velilerin okumamış, eğitimsiz olmaları kaynaklı bu ilgisizlik kronikleşmiş bilinçsizliğe dönüşmüştür. Bu bölgedeki velilerin Türkçeyi az bilmeleri, öğretmene çocuklarıyla ilgili duygu ve düşüncelerini tam anlatamama kaygısı büyük bir çekingenlikte oluşturmuştur.

Güneydoğu ve doğu Anadolu da yaşayan insanlarımızın hayata bakış açılarının çözümlenmesi çok önemlidir. Yine okullardaki yöneticiliklerin vekillik maharetiyle yürütülmesi ve yanı sıra okul ihtiyaçlarının karşılanması noktasında ekonomik koşulları yetersiz olan velilere yüklenilmesi velilerin okulla ilişkisini zayıflatmakta dır ki bu durum velilik vecibelerini yerine getirmelerini engelleyen etmenlerden biridir. Bölgede okul aile birlikleri sadece kağıt üzerinde vardır.

Yönetim Sorunu :

Sınav yoluyla bölgede atanan müdür yardımcılarının bölge insanın sosyolojik ve kültürel yapıları konusunda yeterli donanıma sahip olmamaları sonucunda veli, öğrenci ve idari yapı arasında ciddi uyum sorunları yaşanmaktadır. Yine bölgede okullardaki müdürlerin bölge şartlarının yetersiz koşullardan ve ekonomik sebeplerden değişim, dönüşüm ve gelişim noktasında yenileyememesi okullardaki eğitim kalitesinin ve dolayısıyla öğrenci seviyesini istenen seviyeye çıkartmamaktadır.

Ülkemizde ve dünyadaki değişim ve gelişim süreçlerinde eğitimciler ordusunun tam olarak bu sisteme ayak uydurabildiğini söylemek de mümkün değildir. Bölgedeki klasik yönetici anlayışı bir türlü kırılmamaktadır.

4-Ekonomik Şartlar:

Doğu ve Güneydoğudaki tüm sorun alanlarının temelinde olduğu gibi eğitim alanındaki en önemli sorun ekonomik nedenlerdir. Bölgede fakir ve yoksul veli sayısı çok fazladır. Fakir fukaralık o kadar yoğundur ki bir çok veli çocuklarını ekonomik sorunlardan dolayı okula göndermemekte ve devletin öğrenci başına verdiği aylık ödentileri başka ihtiyaçları için kullanmaktadır. Çocuk- öğrenci sağlığı da içler acısı bir durumdadır. Yeterli beslenemeyen, sağlıklı ve insanca yaşam koşullarının olmadığı bir yerde sağlıklı bir eğitimcden de söz etmek mümkün değildir.

5-Siyasi Sorun :

Doğu ve Güneydoğudaki insanlarımız politize edilmiş durumdadır. Bu politize durum Türkiye Cumhuriyeti’nin eleştirilmesine dayanmaktadır. Doğu ve Güneydoğu bölgesinde yaşayan insanlarımızın büyük bir bölümü geçmişteki ihmallerin getirmiş olduğu sorgulamayla enerjilerini tüketmekte, gelecek yerine geçmişe bakmaya devam etmektedir. Halk geçmiş dönemlerdeki siyasi iktidarlara özellikle de devlete eleştirel bakmakta, bir devlet düşmanlığı anlayışı yaygınlaşmakta, özellikle bölge partisi eğitimde kalite ve yeni ufukların açılmasını istememektedir.

6-Terör Sorunu :

Bölgede yıllardır akan kan ve terör “eğitimde nitelik, huzur ve gelişimin” önünü kesmektedir. Terörün getirdiği korku, kaygı ve ürkeklik özellikle eğitimde yeni fikirlerin, projelerin gelişmesinin önünü tıkamaktadır. Eğitimini tamamlamış, dünyadaki gelişmeleri takip eden, başarılı olma koşulları ve şartlarını oluşturmuş Kürt kökenli gençlerimiz istenmemektedir. İstenmemektedir çünkü; dağa çıkartılmış ve terör örgütüne ekonomik, siyasal rant ve güç sağlayacak gençlerin sayısı bu durumda azalacaktır.

7- Mülki Amirlerin eğitime ilgisizliği :

Eğitime yatırım uzun soluklu, meyvelerinin yıllar sonra alınabildiği bir yatırım alanıdır. Mülki Amirlerin bölgedeki kısa görev süreleri irdelendiğinde bu konuda yeterince duyarlı olunmadığı görülebilir. Özellikle Vali, kaymakam ve milli eğitim idarecileri olmak üzere çoğu mülki amirlerin ve sivil toplum örgütlerinin eğitim sorunlarının çözümü noktasında tali çözümler ve medyatik çalışmalar yaptıkları ve temel sorunların yerinde durmaya devam ettiği tespit edilebilir.

ÇÖZÜMLER   / ÖNERİLER   / PROJELER

1-Bölgede asil, vekil ücretli öğretmenlerin tümü periyodik bir sistem dâhilinde;

Sosyolojik-psikolojik bilgiler ışığında ciddi, kararlı bir programla kursa tabi tutulmalıdır.

Bölgede nitelikli, uzman eğitimci kadrolar çalıştırmak için özel ekonomik ve sosyal koşullar sağlanmalıdır.

Bölgedeki derslik, okul, spor salonu ve eğitim altyapı açığı hızla, tüm imkânlar sağlanarak giderilmelidir.

 2-Milli Eğitim Bakanlığı derhal ve çok geçmeden Yönetici değerlendirme formu başlıklı bir kriter değerlendirmeyle performans ve başarı ölçülerini illere, ilçelere ve kırsala yönelik devreye sokmalıdır.

3-Veli Eğitimi derhal devreye sokulmalıdır özellikle eğitim ve öğretimin başlama süreci ile bitiş sürecindeki bölgede “Velilerin eğitimi” başlıklı bir proje devreye alınmalıdır.

4- Bölgede eğitim istihdamına kaynak olacak yatırımlar teşvik edilmelidir.