657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Devlet memurlarının hangi hallerde ve sürelerle izin kullanabileceğini belirlemiş ve bu haller dışında memurun mesai saatlerinde görevi başında bulunmadığı durumlarda haklarında disiplin hükümleri çerçevesinde işlem yapılması gerekeceğine hükmetmiştir.
İzin hakkı
Devlet memurları, 657 sayılı Kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahip kılınmış ve hangi izinlerin; ay, gün ya da saat şeklinde kullanılabileceği de açıkça belirtilmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre, Devlet memurları; yıllık izin, mazeret izni, aylıksız izin, hastalık izni, refakat izni, süt izni, sağlık izni ve yarı zamanlı izin kullanma hakkına sahip olabilmektedir. Ancak, Kanunda “saatlik izin” ya da “idari izin” diye adlandırılan bir izin türüne yer verilmemiştir. Öte yandan, izinli olunmayan günlerde memurun mesai saatlerinde görevi başında olamayacağı haller (görev sebebiyle ayrılış halleri hariç), süt izni kullanımı, hastalık sebebiyle tabip ya da sağlık kuruluşlarına gitme hali, ücretli ve ücretsiz yarım zamanlı çalışma halleri ile sınırlı tutulmuştur.
Saatlik izin
Kanunda belirtilen izin halleri dışında memurun görevi başında olmasını öngören 657 sayılı Kanun, izin hakkı kapsamında olmayan bir sebeple mesai saatlerinde görevinde bulunmayan memur hakkında ise disiplin cezası uygulanmasına hükmetmiştir. Ancak, mesai saatleri içerisinde görevleri başında olmakla yükümlü tutulan memurların, doğal olarak zaman zaman çeşitli özel sebeplerle kısa süreli de olsa görev yeri dışında bulunmaları gerekebilmektedir. Bu durumlarda, kurumlara ve amirlere göre değişen farklı uygulamaların söz konusu olması; her memura benzer imkanın tanınmaması, suiistimallerin olması, kurum içi huzursuzluklar oluşması, memura disiplin cezası verilmesi, iş veriminin düşmesi ve benzer bir çok olumsuzluğa neden olabilmektedir.
Engelli yakını olanların durumu
Devlet memurlarından engelli yakınları bulunanlar, mesai saatleri içerisinde bu yakınlarının zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yanlarında bulunma ihtiyacı duyabilmektedirler. 657 sayılı Kanunda, engelli yakınının günlük bakımı için mesai saatleri içerisinde memura izin verilmesine imkan veren bir düzenleme bulunmamakla birlikte, 2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile konunu çözüme kavuşturulmaya çalışılmıştır. Genelgeye göre; bakmakla yükümlü olduğu aile ferleri arasında bakıma muhtaç engelli birisinin bulunduğunu alınacak engelli sağlık kurulu raporu ile belgelendiren memura, engelli aile ferdinin günlük bakımı için mesai saatleri içerisinde izin verilmesi konusunda kurumu tarafından gerekli kolaylığın sağlanması gerekecektir.
Aile fertlerinin ayakta tedavisine eşlik etmek isteyen memurun durumu
Devlet Memurları Kanununda, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin hastalıkları nedeniyle ayakta tedavilerinde, bu kişilere memurun refakat etmesine imkan veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Hasta olan yakınına refakat etmek isteyen memurun, mesai saatleri içinde kısa süreli izin kullanma talebi olabilmektedir. Ancak, konuya ilişkin bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle, bu şekilde izin isteyen memurlara; bazı amirlerin gerekli kolaylığı sağladığı, bazı amirlerin memura izin vermediği ve bazı amirlerin ise memuru yıllık izin ya da mazeret izni kullanmaya yönlendirdiği görülebilmektedir. Öte yandan, konuya ilişkin olarak Devlet personel Başkanlığı tarafından verilen bir mütalaada; bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna izin verilmesi hususunda kurumları tarafından gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği ve bu iznin suiistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla da kamu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen duruma ilişkin belge istenebileceği değerlendirmesinde bulunulmuştur.
Değerlendirme
Memurların mesai saatlerinde izin kullanmalarına (süt izni, hastalıkları nedeniyle hekime/sağlık kuruluşuna gitme, yarım zamanlı çalışma halleri hariç) imkan veren bir düzenlemenin bulunmadığını, ancak memurlara kısa süreli izin kullandırmanın amirlerin takdirinde olduğunu ve bu şekilde izin kullandırmada amirlerin memurlar arasında hakkaniyete uygun davranmaları gerektiğini değerlendirmekteyiz. Ancak, memurlar için sıkıntı yaratan saatlik izin konusunda yasal bir düzenleme yapılmadığı sürece, memurun mesai saatleri içinde kısa süreli izin talebi ve bu talebin amirleri tarafından uygun görülmesi hususlarında sıkıntıların yaşanması kaçınılmaz olacaktır. Öte yandan, Türk Silahlı Kuvvetleri personeline, mesai saatleri içinde ihtiyaçlarını karşılamaları için amirleri tarafından kısa süreli izin verilmesi uygulamasına benzer bir düzenlemenin Devlet memurları için de getirilmesinin mümkün olabileceğini düşünmekteyiz.
Kaynak: memurunyeri.com
Güncelleme Tarihi: 14 Şubat 2016, 00:00
