Sınav yaklaşınca sistem açıklandı ama öğrencilerin % 87’sini ilgilendiren yerel yerleştirme açık ve anlaşılır değildi.
Yerel yerleştirmede etkin 6 kriter belirlenmişti. İkamet adresi, okulda bulunuşluk, tercih sıralaması, okul başarı puanı, devam-devamsızlık ve yaş. Ancak bu kriterlerin etkisinin ne düzeyde olacağı AÇIKÇA belirtilmeyip “Öğrencilerin tercih sıralaması yerleştirme bakımından avantaj sağlar” “Ortaokul başarı puanı yüksek olan avantajlı olacaktır” veya “Devamsızlığı az olan çok olana göre avantajlı olacaktır” gibi cümleler yazılarak sadece “AVANTAJ” kelimesiyle ifade edilmişti. Kriterlerin değeri konusunda bir açıklama yoktu.
O zaman bir köşe yazısı yazarak yerleşmenin esas unsuru olan “avantajın” değerinin açıklanmasını istemiştim. Tercih yapacak yüzbinlerce insanın bunu bilmeye hem ihtiyacı hem de hakkı vardı. Ama böyle bir açıklama yapılmadı.
Yerleştirme süreci sonunda akademik başarısı yüksek birçok öğrencinin uygun okullara yerleşemediği, akademik başarısı çok düşük olanların ise Akademik liselere kaydolduğu görüldü.
Yaşanan sorunla ilgili dönemin müsteşar yardımcısı, yerleştirmede “algoritmanın değiştirildiğini” ifade ederek, sorunun bundan kaynaklandığını belirten bir açıklama yaptı.
Başlangınçta kamuoyu ile paylaşılmayan algoritmanın ne olduğu ve nesinin değiştirildiğini hala öğrenemedik. Sebep ne olursa olsun sonuç kötü oldu. Neler yaşandı?
Anadolu Liseleri doldu. Kimse Meslek liselerine gitmek istemedi. Vatandaşın çocuğu açıkta kalmasın diye birçok Anadolu Lisesi ikili eğitime geçirildi. Hatta bazı Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin de Anadolu Lisesine çevrildiğini duyduk. Vatandaşlar istediği Anadolu Lisesine çocuğunu kaydettirdi. Meslek liseleri boş kaldı.
Vatandaş isteği Anadolu Lisesine çocuğunu kaydettirdiği için mutlu oldu ama asıl sorun şimdi başlayacak. Bu gün 48 not ortalaması ile Anadolu Liselerine kaydolmuş çocuklar var.
Bu çocukların büyük bir kısmı, okulda başarısız olacaklar ve 9. sınıfta kalacaklar. Gelecek sene okuldan atılıp açık öğretim lisesine gitmek zorunda kalacaklar işte o zaman dananın kuyruğu kopacak.
Bu gün çocuğunu Anadolu Lisesine kaydettirdiği için mutlu olan veliler feryat edecek.
Öğrenci velilerimiz bilinçli değil, 48 not ortalaması ile çocuğunu Anadolu Lisesine yazdırırsa başarılı olacak, iyi bir üniversiteye gidecek sanıyor. Oysa çocuklar liseyi bile bitiremeyecek.
Bir müdürümüz okula kaydolan yüzlerce öğrenci velisinden sadece 8 tanesini bu konuda ikna edebildiğini ve çocuklarını uygun okula aldıklarını ifade etti.
Bu çocuklar bizim çocuklarımız o yüzden onların iyiliğini düşünüp geçen yıl olduğu gibi velisinin istediği okula değil çocuğa uygun olan okula yerleştirmeliyiz. Geçen yıl bu hataya düşüldü ama ikinci yılda aynı hatanın yapılması yüzbinlerce çocuğumuzun heder olmasına neden olacaktır.
Yerel Yerleştirme nasıl yapılmalıdır?
Yerel yerleştirmede ülkenin eğitimle ilgili özellikle mesleki eğitime yönelik okullaşma hedefleri gözetilmelidir. Öğrencilerin hangi tür okullara ne oranda yerleşeceğine karar verilmelidir. Yerleştirme kriterleri öyle saptanmalıdır ki kayıt bölgelerinde öğrenciler belirlenen oranlarda liselere yerleşmelidir.
Somutlaştırmak gerekirse 50 bin 8. Sınıf öğrencisi olan bir ilde aşağıda verilen oranlara benzer yerleştirme yapılması öngörülmelidir.
Merkezi sınavla öğrenci alan liselere (% 10)- 5 bin öğrenci.
Mesleki ve Teknik Eğitim Liselerine (% 50)- 25 bin öğrenci.
İmam Hatip Liselerine (% 13) - 6.500 bin öğrenci.
Güzel sanatlar ve spor liselerine (% 2) - 1000 öğrenci.
Anadolu Liselerine (% 25) – 12.500 bin öğrenci.
Yerel yerleştirmede akademik başarı yanı OBP öncelikli kriter olmalıdır. Bir öğrenci sırf evine yakın diye 48 not ortalaması ile Anadolu Lisesine kaydolmamalıdır.
İkametgâh kriteri de olmalı ancak bu kriterin etkisi 60 ortalama ile mezun olan bir öğrenciyi 95 ortalama ile mezun olan öğrencinin önüne geçirmeyecek düzeyde saptanmalıdır.
Yerleştirmede okul tarafından verilecek yöneltme formu dikkate alınmalıdır.
Özel yetenekli öğrenciler, mesleki eğitim merkezlerine gidecek öğrenciler, özel eğitim gerektiren öğrencilerin yerleştirmelerine ilişkin özel düzenlemeler yapılmalıdır.
Doğan CEYLAN
Maarif Müfettişi/Yönetim Bilimi Uzmanı
Güncelleme Tarihi: 26 Aralık 2018, 16:41
