Türk Eğitim-Sen'den 'Çalışan kadınların sorunları' araştırması

Türk Eğitim-Sen Genel Merkezi 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla bir anket çalışması gerçekleştirdi. İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Trabzon, Erzurum, Eskişehir, Antalya,  Diyarbakır, Van ve Kayseri il merkezlerinde MEB merkez teşkilatı, taşra teşkilatı, İlköğretim, Ortaöğretim, Yükseköğretim ve Kredi Yurtlar Kurumunda çalışan kadınları kapsayan anket çalışmasına 994 kişi katılmıştır. Katılımcıların yüzde 68,7’si evli, yüzde 31,2’si bekârdır. Ankete katılan kadın eğitimcilerin, yüzde 33,3’ünün iki çocuğu, yüzde 24,5’inin bir çocuğu,  yüzde 5,3’ünün üç çocuğu var iken, yüzde 36,2’si çocuk sahibi değildir. Ankete katılanların yüzde 45’i yükseköğretimde, yüzde 24,2’si ilköğretimde, yüzde 16’sı ortaöğretimde, yüzde 9,7’si Bakanlık merkez teşkilatında, yüzde 4,6’sı da Yurt-Kur’da çalışmaktadır.  
KADIN EĞİTİMCİLER, ÇALIŞMA HAYATININ KENDİLERİNİ EKONOMİK OLARAK GÜVENCEDE HİSSETTİRDİĞİNİ İFADE EDİYOR
Çalışma hayatında kadınların sorunlarını araştıran sendikamız, çok önemli verilere ulaşmıştır. Öncelikle kadın eğitimcilere çalışma hayatının evliliğe etkileri konusunda ne düşündüklerini sorduk. Buna göre, ankete katılanların yüzde 58’i kendini ekonomik yönden güvencede hissettiğini, yüzde 10,8’i kendi ailesi, eşinin ailesi ve çocuklarından saygı gördüğünü, yüzde 8,4’ü aile içi kararlara daha fazla katıldığını, yüzde 19,6’sı da çalışma hayatının evliliğe etkisi konusunda yukarıdaki tüm maddelere katıldığını belirtmiştir. Bu soruya diğer cevabı verenlerin oranı yüzde 3,2’dir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 38,6’SI ERKEK HEGEMONYASINDAN ŞİKÂYETÇİ
Ankete katılanlara kadınların toplumsal hayatta karşılaştıkları en önemli sorunları sorduk. Buna göre; ankete katılanların yüzde 38,6’sı “erkek hegemonyası” (baskınlığı, üstünlüğü), yüzde 11,5’i “cinsiyet ayrımcılığı”, yüzde 10,2’si “şiddet ve taciz”, yüzde 9,4’ü “eğitim-öğretim imkânlarından yeteri kadar yararlanamamak”, yüzde 7,6’sı “çalışma hayatında orta/üst düzey yönetici olamamak”, yüzde 7,5’i “yetersiz kadın istihdamı”, yüzde 6.5’i “hepsi”, yüzde 1,8’i “diğer” cevabını vermiş, yüzde 6.7’si de birden çok değişik görüş ifade etmiştir. Birden çok değişik görüş ifade edenlerin erkek hegemonyası, cinsiyet ayrımcılığı, şiddet ve taciz görüşlerinde yoğunlaştığı görülmektedir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 32,7’Sİ KADIN OLARAK ÇALIŞMA HAYATINDA AYRIMCI TUTUM VE DAVRANIŞLARDAN RAHATSIZ
Kadın eğitimcilere, “Kadın olarak çalışma hayatında yaşadığınız en büyük sorun nedir?” diye sorduk. Buna göre; ankete katılanların yüzde 32,7’si “ayrımcı tutum ve davranışlar”, yüzde 30,8’i “çalışma saatleri ve koşulları”, yüzde 18,4’ü “mesleki yükselme ve terfilerde yaşanan sorunlar”, yüzde 5,9’u “sözlü, fiziki taciz, baskı ve dayatmaya maruz kalma”, yüzde 2,6’sı “sözlü ve fiziki şiddet”, yüzde 2,9’u da “diğer” cevabını verirken, yüzde 5,4’ü de birden çok değişik görüş ifade etmiştir.
 
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 14,2’Sİ GÖREV TANIMI DIŞINDA BİLİNÇLİ OLARAK İŞ VERİLDİĞİNİ İFADE EDİYOR
Ankete katılanların yüzde 6,9’u yönetici konumunda görev yaparken, yüzde 93,1’i yönetici düzeyinde görev yapmamaktadır. Ankete katılanların yüzde 14,2’si görev tanımı dışında bilinçli olarak iş verildiğini, yüzde 85,8’i ise görev tanımı dışında bilinçli olarak iş verilmediğini belirtmiştir. Kadın çalışanlara görev tanımı dışında verilen işler şunlardır:  Kitap hazırlama, güç gerektiren işler, uzmanlık alanı dışındaki işler, idarecinin yapması gereken işler, kişisel, sorumluluk ve dikkat gerektiren her türlü özel işler, çok fazla ders yükü, okula para toplamak, öğrenci ile ilgili evrak takip, angarya işler, yazışmalar, evrak getir götür işleri, fotokopi,  temizlik işleri, çaycılık, masa silmek…
 
ANKETE KATILAN KADIN ÇALIŞANLARIN YÜZDE 16,1’İ ÇALIŞTIĞI BİRİMDE KENDİNİ GÖSTERME İMKÂNININ DİĞER ÇALIŞANLARCA BİLİNÇLİ OLARAK ENGELLENDİĞİNİ SÖYLÜYOR
Ankete katılanların yüzde 16,1’i çalıştığı birimde kendini gösterme imkânının diğer çalışanlarca bilinçli olarak engellendiğini, yüzde 83,9’u ise çalıştığı birimde kendini gösterme imkânlarının diğer çalışanlarca bilinçli olarak engellenmediğini ifade etmiştir. Kadın çalışanların yüzde 11,3’ü görev yaptıkları birimde idarecilerin kasıtlı olarak rencide edici tavırlar sergilediğini, yüzde 88,7’si ise sergilemediğini söylemiştir.
 
ANKETE KATILAN KADIN ÇALIŞANLARIN YÜZDE 24,3’Ü KADIN OLDUĞUNDAN DOLAYI DİĞER ÇALIŞANLARIN İLETİŞİME BİLİNÇLİ OLARAK KAPALI OLDUĞU GÖRÜŞÜNDE
Kadın çalışanların yüzde 24,3’ü “kadın” olduğundan dolayı diğer çalışanların iletişime bilinçli olarak kapalı olduğunu, yüzde 75,7’si ise “kadın” olduğundan dolayı diğer çalışanların iletişime bilinçli olarak kapalı olmadığını ifade etmiştir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 15,6’SI İŞYERİNDE, YÜZDE 10,9’U DA AİLE ÇEVRESİNDE KADIN OLDUĞU İÇİN VARLIĞININ GÖRMEZDEN GELİNDİĞİNİ DÜŞÜNÜYOR
Kadın çalışanların yüzde 15,6’sı “kadın” olduğu için işyerinde varlığının görmezden gelindiğini ya da fikirlerini beyan etmesinin engellendiğini düşünürken, yüzde 84,4’ü “kadın” olduğu için işyerinde varlığının görmezden gelindiğini ya da fikirlerini beyan etmesinin engellenmediğini söylemektedir.
Kadın eğitim çalışanların yüzde 10,9’u kadın olduğu için aile ve akraba çevresinde varlığının görmezden gelindiği ya da fikirlerinin engellendiğini ifade ederken, 89,1’i varlığının görmezden gelinmediğini ya da fikirlerinin engellenmediğini belirtmektedir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 19,2’Sİ KURUM/OKULDA, YÜZDE 14,5’İ SOKAKTA, YÜZDE 9,6’SI DA EVDE BASKI VE AYRIMCILIĞA UĞRUYOR
Kadın çalışanların yüzde 53,2’si toplumsal hayatta baskı/ayrımcılık yapılmadığını düşünmektedir. Kadın çalışanların yüzde 19,2’si kurum/okulda, yüzde 14,5’i sokakta, yüzde 9,6’sı evde, yüzde 2.5’i de kurum/okul- sokakta baskı/ayrımcılık yapılmakta olduğunu ifade etmişlerdir.
 
ANKETE KATILAN KADIN ÇALIŞANLARIN YÜZDE 57.3’Ü İŞYERİNDE PSİKOLOJİK ŞİDDETE UĞRADIĞINI BELİRTİYOR
Kadın çalışanların yarısından fazlası kendisine karşı psikolojik şiddete başvurulduğunu düşünmektedir. “Psikolojik şiddet size ya da diğer çalışanlara en çok kim tarafından yapılmaktadır?” sorusuna ankete katılanların yüzde 42,6’sı “hiç kimse bu tür tavırlar sergilemiyor” derken, yüzde 37’si “idareciler”, yüzde 13,5’i “aynı düzeydeki çalışanlar” cevabını vermiştir. Bu soruya birden çok değişik görüş ifade edenlerin oranı ise yüzde 6,8 düzeyindedir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 37’Sİ İŞYERİNDE PSİKOLOJİK BASKI NEDENİYLE İŞE GİTMEK İSTEMEDİĞİ GÜNLER OLDUĞUNU SÖYLÜYOR
“Kurumda/okulda hissettiğiniz psikolojik baskı nedeniyle işe gitmek istemediğiniz günler oluyor mu?” sorusuna ankete katılanların yüzde 37’si “evet” derken, yüzde 63’ü “hayır” cevabı vermiştir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 19,4’Ü BAŞARILARININ KÜÇÜMSENDİĞİNİ BELİRTİYOR
Ankete katılanların yüzde 19,4’ü başarılarının küçümsenip sözünün kasıtlı olarak kesilmekte olduğunu düşünürken, yüzde 80,6’sı başarılarının küçümsenip sözünün kasıtlı olarak kesilmekte olduğunu düşünmemektedir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 15,8’İ GÖREV YAPTIĞI BİRİMDE SÖZLÜ YA DA FİZİKİ TACİZE UĞRADIĞINI İFADE EDİYOR
Kadın çalışanların yüzde 15,8’i görev yaptığı birimde sözlü ya da fiziki tacize maruz kaldığını, yüzde 84,2’si ise görev yaptığı birimde sözlü ya da fiziki tacize maruz kalmadığını belirtmektedir.
            Fiziki ya da sözlü tacize maruz kaldığını belirten kadın eğitim çalışanlarına, “Bu davranışa kim tarafından maruz bırakıldınız?” sorusunu yönelttik. Buna göre, yüzde 55,5’i idareciler, yüzde 14,5’i öğrenciler, yüzde 11’i öğretmenler, yüzde 8’i veliler tarafından fiziki ya da sözlü tacize maruz kaldığını belirtmiştir. Bu soruya “diğer” cevabı verenlerin oranı ise yüzde 11’dir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 9’U AİLE HAYATINDA HERHANGİ BİR ŞEKİLDE FİZİKİ ŞİDDETE MARUZ KALMIŞ
Kadın çalışanların yüzde 9’u aile hayatında herhangi bir şekilde fiziksel şiddete maruz kaldığını ifade ederken, fiziksel şiddete maruz kalmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 91’dir. Fiziksel şiddete maruz kaldıklarını belirtenlere, “Kim tarafından fiziksel şiddete maruz kaldınız?” sorusunu sorduk. Buna göre; ankete katılanların yüzde 42,1’i eşi, yüzde 32,7’si kendi akrabaları, yüzde 11,2’si eşinin akrabaları, yüzde 3,7’si çocukları tarafından fiziksel şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. Bu soruya diğer cevabı verenlerin oranı yüzde 10,3’tür.
 
ANKETE KATILAN EĞİTİMCİLERİN YÜZDE 50,2’Sİ “EVDE HER İŞ ORTAK YAPILMALIDIR” GÖRÜŞÜNDE
Kadın çalışanlara “Evdeki sorumluluk paylaşımı konusunda ne düşünüyorsunuz?” sorusunu yönelttik. Buna göre; ankete katılanların yüzde 50,2’si “her iş ortak yapılmalıdır” derken, yüzde 29,9’u erkeğin ve kadının yapacağı işlerin farklı olduğunu düşünmekte, yüzde 16’sı “kadın yapamayacak durumda olduğunda erkek yapmalıdır”, yüzde 2,6’sı da “ev işleri tamamen kadınlara aittir” görüşlerini ifade etmişlerdir. Bu soruya “diğer” cevabı verenlerin oranı yüzde 1,3’tür.
Çalışan kadınların evdeki iş bölümünden memnuniyet düzeyleri ise şöyledir: Ankete katılanların yüzde 63,5’i memnun olduğunu, eşinin kendi rollerini yerine getirdiğini ifade etmiştir. Kadın eğitimcilerin yüzde 29’u memnun olmadığını, bütün işleri kendisinin yaptığını ifade etmiştir. Diğer cevabını işaretlerin oranı ise yüzde 7.5’tir.
Ankete katılanlara aile içinde kararlara katılım durumlarını sorduk. Buna göre ankete katılanların yüzde 78,9’u “ortak hareket ederiz”, yüzde 8,4’ü “kararları ben alırım, ancak eşime de danışırım”,  yüzde 7,1’i “bütün kararları ben alırım”, yüzde 4,1’i “ev içi meselelerde eşim karar verir ama diğer kararlara karışmaz”, yüzde 1,5’i de “diğer” cevabını vermiştir.
 
AİLEDE EN ÇOK TARTIŞMAYA YOL AÇAN KONU GİYİM-KUŞAM HARCAMALARI
Ankete katılanlara aile içinde en çok tartışmaya yol açan konuları da sorduk.En çok tartışmaya yol açan konular; yüzde 29,7 giyim kuşam harcamaları, yüzde 21,7 eğlence, dinlenme, tatil harcamaları, yüzde 14,4 elektrik su gaz gibi sabit giderler konusudur. Bu soruya “diğer” (çocukların ihtiyaçları, gereksiz harcamalar, iş paylaşımı, karşılıklı anlayış eksikliği, birbirini anlamama…) cevabını verenlerin oranı ise yüzde 20 düzeyindedir. Yeme içme (yüzde 4,1) ve eğitim (yüzde 3,9) gibi ailenin asli ihtiyaçlarına ilişkin giderlerin aile içerisinde oldukça düşük düzeylerde tartışma konusu yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu soruya “hepsi” cevabı verenlerin oranı yüzde 3,4 iken, yüzde 2,7’si de “giyim kuşam- eğlence, dinlenme, tatil harcamaları” cevabını vermiştir.
 
ANKETE KATILANLARIN YÜZDE 49,7’Sİ SENDİKALARA ÜYE.
Ankete katılan kadınların yüzde 49,7’si sendikalara üye iken, yüzde 50,3’ü sendikalara üye olmadığını ifade etmiştir. Ankete katılanların yüzde 25’i üye olduğu sendikanın yönetim organında yer almak istediğini belirtirken, yüzde 75’i bu yönde bir istediği bulunmadığını ifade etmiştir.
 
KADIN EĞİTİMCİLER KADIN SORUNLARINI ÇÖZMEK İÇİN KADIN-ERKEK AYRIMCILIĞININ ÖNLENMESİ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYOR
Eğitimcilere kadın sorunlarını çözmek için en çok hangi konuya öncelik verilmesi gerektiği sorusunu yönelttik. Buna göre ankete katılanların yüzde 26,2’si “kadın-erkek ayrımcılığının önlenmesi”, yüzde 18,5’i “eğitimde fırsat eşitliğine önem verilmesi”, yüzde 17,2’si “kadın istihdamının artırılması”, yüzde 16,8’i “kadının siyasal yaşama daha fazla katılımının sağlanması”, yüzde 11,9’u “hepsi”, yüzde 2,3’ü de “diğer” cevabı verirken, yüzde 7’si birden çok değişik görüş bildirmiştir.  
 
Anket sonuçları ile ilgili açıklama yapan Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, kadın çalışanların toplumsal, aile ve çalışma hayatında birçok sorunu bulunduğunu belirterek, “Ulu Önder Atatürk, Türk kadınına çok önemli kazanımlar sağlamıştır. Ancak bugün geldiğimiz noktada kadınlarımızın birçok sorunu bulunmaktadır. Kadın sorunlarının ortadan kaldırılması için öncelikle kadın-erkek ayrımcılığına son verilmesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın istismarının önlenmesi, eğitime gereken önemin verilmesi, kız çocuklarının okullaşma oranlarının artırılması, kadın istihdamının artırılması, kadının çalışma hayatında etkin olmasının sağlanması, kadının karar mekanizmalarında yer alması ve siyasal hayata katılımının sağlanması gerekmektedir. Bunları gerçekleştiremediğimiz sürece kadınlarımız, 8 Mart Dünya Kadınlar Gününü buruk kutlayacaktır. ” 
 
Güncelleme Tarihi: 08 Mart 2011, 00:00