Sosyal gerçekçi yazarların ve köy romanlarının Türk edebiyatının bir dönemine damga vurduğu dönemlerde, Behzat Ay tarafından 1962 yılında Samsun’da kaleme alınan ve uzun yıllardır baskısı bulunmayan Dor Ali, Gufo Yayınları tarafından tekrar basıldı. 1960’lı yıllarda, Samsun'un Bafra ilçesinin bir köyünden Samsun merkeze göç etmek zorunda kalan Dor Ali ve ailesi üzerinden dönemin sosyo-ekonomik yapısını anlatan, 60'lı yıllarda Türkiye’nin en çok göç alan vilayetlerinden birisi olan Samsun’u mekan tutan roman, yayımlandığı yıllarda büyük bir ilgi çekmiş ve beğeni toplamıştı. 1999 yılında hayatını kaybeden Behzat Ay’ın 60'lı yıllarda Samsun’un köylerinde öğretmenlik yaparken kaleme aldığı Dor Ali, son olarak 1966 yılında yayımlanmıştı.
BEHÇET NECATİLGİL’İN ÖVDÜĞÜ ROMAN
Yeni baskının kapak fotoğrafında , 1968-69 yıllarında Samsun Cumhuriyet Meydanı’nda çekilmiş bir kare kullanıldı. Amerikan Radar Üssü’nde görev yapan Amerikalı bir askerin çektiği fotoğraf romanla bire bir örtüşüyor. Çünkü roman kahramanı Dor Ali, köyden şehre geldiğinde at arabacılığı yapıyor. Roman ilk yayımlandığında ünlü edebiyatçı Behçet Necatigil tarafından, 'Düzlek köyünden Dor Ali’nin, evini, tarlasını dağıtıp ailesiyle Samsun’a göçünü, orada arabacı ve küfeci olarak ekmeğini kazanma direncini anlatan bu köy romanında yazar, olayları toplumcu açıdan yorumlamaya çalıştığını fazlasıyla duyurur' diye yorumlandı.
SAMSUN İÇİN BÜYÜK BİR KÜLTÜREL DEĞER
Mekan olarak Samsun ve Bafra’yı tutan roman bu anlamda şehir kültür hayatı için de önem taşıyor. Saathane Meydanı, Bankalar Caddesi, Tekel Binaları ve bugün için var olmayan genelevi de içeren mekanlarıyla o yıllarda Samsun’a göç eden binlerce ailenin hikayesine de yer veriyor. Dor Ali de tıpkı Savaş ve Açlar, Islak Kentin İnsanları, Bir Gün, Reji’nin Kadınları, Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi gibi romanlar gibi Samsun’da geçiyor.
Hürriyet.com.tr
Güncelleme Tarihi: 17 Eylül 2023, 20:06
