Yazar ve edebiyat tarihçisi Taner Ay’ın ‘Edebiyatın Kadıköy’ü epeydir beklediğim bir kitap olarak hemen temin ederek, okudum. Üstelik kitabı nispeten yeni bir İstanbullu olmama rağmen kaynağında okudum, yani Kadıköy’de. Hatta eğer haddimi aşmış olmaz isem ‘Kadıköyü’nde’ de diyebilirim.
Benim İstanbul’da mukim oluşum yakın zamanlara denk düşmekte. Samsun’dayken de İstanbul elbette hepimiz kadar, benim de İstanbul’umdu. Ancak bir şehirde yaşamak başka bir şeydir. Gelgelelim benim İstanbul’da oturduğum ilçe hiç de öyle kadim bir geçmişi, kent kültürü olan bir yer değil. Hatta diyebilirim ki, en güzel tarafı Üsküdar ve Kadıköy’e yakın olmasıdır. Bu nedenle orayla herhangi bir aidiyet bağım ya da duygum oluşmuş değil. Lakin son altı aydır iş yerim Kadıköy olunca, hep böyle üstünkörü gelip geçtiğim bu güzel muhite karşı bir ilgim ve sevgim oluşmaya başlamıştı. İşte Taner Ay’ın bu şahane kitabı da ‘dertliye deva, hastaya şifa’ kabilinden oldu.
Kendisi de bir Kadıköylü olan Taner Ay, dört başı mamur bir eserle çıkmış karşımıza. Üstelik bunun İstanbul kültür muhitleri üçlemesinin ilki olduğunu da müjdelemiş. Kadıköy, üç gerçek İstanbul’dan birisidir. Diğer ikisi ise Haliç’i merkez almak kaydıyla tarihi yarımada ve Galata-Beyoğlu hattı ve hinterlandıdır.
Taner Ay kitabında, yolu bir şekilde Kadıköy ile kesişmiş edebiyat ve kültür insanlarını anlatıyor. Bunu yaparken onların şahsi hayatlarından, oturdukları evlere, müdavimi oldukları mekanlardan ortaya koydukları eserlere kadar pek çok şeye değiniyor. Okurken öyle bir hisse kapılıyorsunuz ki, bu adeta Kadıköyü’nün romanıdır ve karakterler gerçek kişilerdir. Öyle ya, Nazım Hikmet’in açtığı karpuz sergisini, Erenköy Kız Lisesi muallimi iken öğrencisi ile evlenen Reşat Nuri’yi ki, evlenmediği öğrencisinin Ediz Hun’un annesi ve ‘Akşam Güneşi’ romanının ilham kaynağı olduğunu, Kadıköy’ün kedi severliğinin çok eskiye dayanıp, oraya ‘Kediköy’ de denildiğini nereden öğrenecektiniz?
‘ŞAMPİYONLAR LİGİ KADROSU’
Kitapta Kadıköy’le bağ kurmuş olan öyle isimler var ki, popüler tabirle yazarsam, adeta ‘Şampiyonlar Ligi Kadrosu’: Necip Fazıl, Neyzen Tevfik, Aziz Nesin, Fikret Mualla, Ahmet Rasim, Va-Nu, Deniz Kızı Eftalya, Tarık Buğra, Nazım Hikmet, Reşat Nuri, Neyzen Tevfik, İslam Çupi, Behzat Ay, Mina Urgan, Ziya Osman Saba, Ömer Seyfettin, Celile Hanım, Esat Mahmut Karakurt, Selahattin Pınar, Haldun Taner, Kazım Karabekir, İlhami Bekir, Mehmet Kaplan, Münir Nurettin ve diğerleri…
Karar Gazetesi
