Devlet yönetiminde etkinliğini sürdürmek isteyen Putin, siyasi gücü, yasama ve yürütme organlarına dağıtmak için anayasada değişiklik çalışmaları başlattı.
Putin, gelecek dönemde Rusya'nın genel siyasi sistemini değiştirmeye yönelik sinyalleri 15 Ocak' tarihinde Federal Mecliste yaptığı konuşmada verdi.
Medvedev Başkanlığındaki hükümetin, sistem değişikliğinin önünü açmak için sürpriz istifasından sonra, Rus lider hemen anayasa çalışma grubunu topladı.
Putin, anayasa aracılığıyla siyasi sistemde yapmak istediği değişiklik sayesinde liderliğini kurumlar üstüne taşımayı, yasama ve yürütme kurumları arasında güç dağılımı yapmayı hedefliyor.
Devlet Başkanlığının yetkilerini bir basamak aşağı çeken Putin'in planına göre, alt ve üst kanadı ile Rus parlamentosu ve başbakanlık makamı güçleniyor.
Putin, mevcut durumda başkanı olduğu Rusya Devlet Konseyinin anayasal bir kurum olmasını istiyor.
Putin'in bu yolla pozisyonunu yönetim organlarının üstüne çekerek kendini siyasi sistemin en üstünde konumlandırmayı amaçladığı düşünülüyor.
Putin Devlet Konseyi Başkanı olabilir
Rusya'da iki defa peş peşe Başkan seçilmesinden sonra Putin, anayasanın iki dönemden daha çok Başkanlık yapılmasına müsaade etmemesi sebebiyle 2008-2012' yılında Başbakanlık görevini üstlenmişti.
2012' yılında yapılan seçimlerde oyların yüzde 63,6'sını alarak devlet başkanı seçilen Putin, 2018'yılında yapılan seçimlerde oyların yüzde 76,76'sını alarak daha güçlü bir şekilde başa geldi.
Rus lider, siyasi hayatında toplam dört dönem devlet başkanlığı yapmış oldu.
Görev süresi 2024' yılında sona erecek Putin'in ya kurumlar üstü bir konumda Devlet Konseyi Başkanı ya da güçlü bir Başbakan olarak ülkeyi yönetmeyi devam ettireceği tahmin ediliyor.
Kazakistan modelini de deneyebilir
Putin'in Kazakistan modelinde olduğu gibi bu pozisyonların dışında Rusya'nın önemli kurumlarından biri olan Güvenlik Konseyini daha da güçlendirerek başında kalmaya devam edebileceği de ihtimaller arasında bulunuyor.
Kazakistan'ın ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev geçen sene görevini Kasım Tokayev'e devretmişti. Ülkede siyasi sistemde Cumhurbaşkanının bazı yetki ve sorumlulukları parlamento ve hükümete devredilmiş, parlamentonun hükümet üzerinde denetim gücünü artmıştı.
Nazarbayev de ulusal güvenlik ve dış politika konularında etkin olan Güvenlik Konseyinin ömür boyu sürecek başkanlığı görevinde kalmıştı.
Ayrıca kurucusu olduğu iktidar partisi Nur Otan'ın Başkanlığı ile Anayasa Konseyi üyeliği görevlerini devam ettirme kararı almıştı.
Putin'in önerdiği yeni sistemin getirdikleri
Mevcut sistemde Devlet Başkanı, Başbakanı parlamentonun alt kanadı Duma'nın onayıyla atıyor. Duma, Başbakan yardımcıları ve kabine üyelerini de Başbakanın önerisiyle görevden azledebiliyor.
Putin'in önerdiği değişiklikle, Devlet Başkanı, Başbakan, Başbakan yardımcıları ve icracı bakanları Duma'nın onayından sonra atayabilecek.
Önerilen adayların atanmasını reddedemeyecek Devlet Başkanı görevden alma yetkisine sahip olacak. Savunma, içişleri ve dışişleri gibi Bakanları ise Federasyon Konseyi ile istişare edildikten sonra atanabilecek.
Başbakanın mevcut sistemdeki yetkisi, icracı bakanları ve Başbakan yardımcılarını devlet Başkanına önermeyi kapsıyor. Putin'in getirmek istediği yeni sistemde ise Başbakan, söz konusu önerileri Duma'ya yapacak.
Söz konusu değişiklikler, Rus parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyini de içeriyor. Federasyon Konseyi, mevcut sistemde Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme yargıç adaylarını atama, başsavcıyı da atama ve görevden alma yetkisine sahip.
Değişiklikler kabul edilirse Federasyon Konseyi, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama yetkisini korurken, görevden alma yetkisine de sahip olacak. Ayrıca, konsey, savunma, içişleri ve dışişleri gibi bakanların atamasını devlet başkanıyla istişare edecek.
Duma'nın da yetkileri genişleyecek. Mevcut sistemde, Başbakan atamaları konusunda Başkana onay veren Duma, reformlar yürürlüğe girerse artık Başkanın önerdiği Başbakan, Başbakan yardımcıları ve icracı bakanların atamasını oyladıktan sonra onaylayacak.
Devlet Başkanına ülkeyi ilgilendiren en önemli konularda danışmanlık yapan Rusya Devlet Konseyinin de yetkileri önerilen değişiklikler arasında.
Putin, halihazırda anayasada görevlerine dair atıfta bulunulmayan Rusya Devlet Konseyinin artık anayasada yer almasını istiyor. Rusya Devlet Konseyinin hangi yetki ve statüyle anayasada yer alacağı ise henüz netleşmiş değil.
Putin'in değişiklik istediği bir diğer konu da Başkanlık ve devletin diğer üst kademeleri için aday olan şahıslara yönelik şartların ağırlaştırılması.
Başkan adaylarının en az 25 sene Rusya'da kalıcı olarak ikamet etmeleri şartının getirilmesini öneren Putin, adayların, adaylık sırasında veya öncesinde yabancı vatandaşlık veya oturum iznine sahip olmamaları gerektiğini savunuyor.
Putin, federal makamlardaki Başkan, milletvekili, senatör ve hakimlerin de yabancı vatandaşlığa, oturma iznine veya başka bir devletin topraklarında kalıcı olarak ikamet etmelerine izin veren başka bir belgeye" sahip olmamalarını talep ediyor.
Son olarak, Putin'in gündeme getirdiği önemli bir başka değişiklik önerisi de uluslararası anlaşmalara yönelik oldu. Rus lider, uluslararası anlaşmaların gerekleri ve uluslararası organların kararlarının anayasa ile çelişmediği ölçüde uygulanmasını istiyor.
Güncelleme Tarihi: 19 Ocak 2020, 16:27
