Aşı çalışmasına başladıklarında Kovid-19'un ortaya çıktığı Vuhan şehrine ve Çin'e odaklandıklarını, yaz aylarından itibaren tüm dünya ülkelerine yönelik bir strateji belirlediklerini aktaran Yin, aşıyı Amerika ve Avrupa'da dağıtmak üzere alakalı ülkelerin sağlık otoritelerine izin için başvuracaklarını bildirdi.
Amerika, Avrupa, Japonya ve Avustralya'da sıkı düzenlemelerin bugüne dek Çin'de üretilen aşıların bu ülkelerde kullanılmasını engellediğinin anımsatılması üzere Yin, bu durumun değişeceğine dair umutlu olduklarını savundu.
Çin hükümetinin 1'inci ve 2'nci aşama denemelerde etkinliği kanıtlanan ve ciddi bir yan etkiye rastlanmayan aşı adayının acil durum kullanımına izin verdiğine dikkati çeken Yin, kendisi de dahil şirket çalışanlarının yüzde 90'ının, olası bir salgının üretim faaliyetini etkilememesi için deneme aşamasındaki aşıyı yaptırdığını açıkladı.
Formülünde virüsün etkisizleştirilmiş bir versiyonunu içeren aşı adayı için 21 Temmuz'da Brezilya'da, 11 Ağustos'tarihinde Endonezya'da 3'üncü aşama klinik denemelere başlanmıştı.
Türkiye'de klinik denemelerine başlanan ilk aşı adayı
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 17 Eylül’de yapmış olduğu açıklamada, CoronaVac adlı aşı adayının Hacettepe Üniversitesinde görevli 3 gönüllü sağlık çalışanı üzerinde test edilmeye başlandığını duyurmuştu. CoronaVac, Türkiye’de insanlar üzerinde denenen ilk potansiyel Kovid-19 aşısı olmuştu.
Bakan Koca, aşı adayının ilk başta 1200 sağlık çalışanı üzerinde deneneceğini, devamında denek sayısının 12-13 bine çıkarılmasının planlandığını ifade etmişti.
Çin'deki aşı çalışmaları
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, Kovid-19'un ortaya çıktığı Çin'de 10 aşı adayının klinik denemeleri sürüyor.
Bunlardan 4'ü birinci, 2'si ikinci, 4'ü ise üçüncü aşamada insanlar üzerinde test ediliyor.
Sinopharm, Sinovac ve CanSino gibi kamuya ait ilaç firmaları, Çin Askeri Tıp Akademisi, Vuhan Viroloji Enstitüsü, Pekin Biyolojik Ürünler Enstitüsü gibi kurumlar ile iş birliği içinde aşı çalışmaları yürütüyor.
SinoVac'ın geliştirdiği aşı adayının yanı sıra Sinopharm'ın Vuhan Viroloji Enstitüsü ve Pekin Biyolojik Ürünler Enstitüsü ile geliştirdiği iki aşı adayı ile CanSino'nun Çin Askeri Tıp Akademisi ile iş birliğinde geliştirdiği "Ad5-NCov" adlı aşı adayı, en fazla umut bağlanan çalışmalar arasında görülüyor.
Klinik denemeler 3 aşamada yapılıyor
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve insanlar üzerindeki muhtemel yan etkileri araştırılıyor.
İkinci aşamada, aşının bağışık tepkilerini uyandırmadaki etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor. Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
