Türkiye’yi derinden yaralayan deprem felaketi, binlerce vatandaşın hayatını kaybetmesine neden oldu. Hayatını kurtaranların birçoğu evsiz kalırken, bölgeyi çok sayıda vatandaş terk etti. Yaşanan felaket sonrasında yaraların sarılması için harekete geçildi. Ülkenin birçok noktasından vatandaşlar bölge halkına yardım için kolları sıvarken, farklı ülkelerden bile gelen yardımların ardı arkası kesilmedi. Öte yandan televizyon ekranları üzerinden milyarlarca lira para yardımı toplandı.
‘Türkiye Tek Yürek’ adıyla başlatılan kampanyaya deyim yerindeyse ‘para yağdı’. Kumbarasını bozduran çocuklardan, emekli maaşını bağışlayan vatandaşlar iyilik için yarışa girdi. Bu gecede işadamları da canlı yayınlara bağlanarak milyonlarca lira bağış yaptı. Merkez Bankası, kamu bankaları, diğer kamu kuruluşları, Savunma Sanayii bu gecede tek yürek oldu. Böylece bir gecede Türkiye’de 115 milyar liradan fazla para toplandı. Etkinliğin üzerinden haftalar geçmesine rağmen, bölgede yaşanan sorunlar dikkat çekti. En son yaşanan çadır eksikliği de ‘hani milyar liralar toplamıştık’ dedirtti.
Tam bu tartışmalar konuşulurken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, yapılan canlı yayın gecesinde taahhüt edilen 115 milyar 146 milyon 528 bin liranın, 74 milyar 118 milyon 164 bin lirasının yatırıldığını söyledi. Bunun üzerine yaklaşık 41 milyar liralık kısmın neden yatırılmadığına ilişkin bir bilgi verilmedi. Bölgede hala büyük eksiklikler devam ederken, kurumların o gece yaptığı bir nevi reklam karşısında tamamlanmaması büyük ayıp olarak karşılandı.
Oktay “Taahhüt edilip henüz AFAD hesaplarına aktarılmayan kısmın da önümüzdeki günlerde söz verenler tarafından iletileceğine inanıyorum. Buradan da bir kez daha hatırlatmış olalım. Afet bölgesini 360 derece sürekli tarıyoruz. Sorunlar ve geliştirme alanlarını sürekli tespit ediyor ve çözüm üreterek yolumuza devam ediyoruz. Tüm bakanlıklarımız, kurum ve kuruluşlarımız, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarımız bir yaraya daha merhem olabilmek gayesiyle insanüstü bir çaba göstermiştir, hala da göstermektedir” dedi.
AFAD VE KAMU 30.7 MİLYAR TL ÖDENEK YOLLADI
Fuat Oktay, depremden etkilenen illere AFAD tarafından 22 milyar 328 milyon 330 bin 574 lira olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları tarafından toplam 30 milyar 795 milyon 500 bin lira ödenek gönderildiğini belirterek, “Vatandaşlarımızın geçici barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla bölgeye ilk andan itibaren başlattığımız çadır kurulumları aralıksız devam etmektedir. Depremin etkili olduğu illerimizde şu ana kadar 354 noktada çadırkent alanı oluşturulmuştur. 437 bin 613 çadır ve 240 noktada 21 bin 714 konteynerin kurulumu gerçekleştirilmiştir. Her bir konteyner ve çadır ikametgah olarak belirlenmiş ve numaralandırılmıştır. 330 geçici barınma merkezinde bulunan vatandaşlarımız yerleşim yeri adresini buralara taşıyabilecektir. Afet bölgesinde ve afet bölgesi dışında; çadır, konteyner, GSB yurtları, oteller, kamu misafirhaneleri, MEB tesisleri ve diğer tesislerde toplam 2 milyon 197 bin 300 vatandaşımıza barınma hizmeti sunulmaktadır” ifadelerini kullandı.
‘BU BAĞIŞLAR NEREYE NE ZAMAN AKTARILIYOR?’ YOLLADI
Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan geçtiğimiz günlerde konu hakkında şöyle bir yorum yaptı: “İl il dolaşıp ‘İlk birkaç gün aksama oldu’ deyip helallik isteyerek bunu çözemiyorsunuz. Böyle bir helalleşme müessesi yok. Bağış ilan edenler ödediler mi, ödemediler mi? Kamu kuruluşları bu bağışları ne zaman yapıyor, ne zaman aktarıyor? Bu bağışlar nereye, hangi yöntemlerle aktarılıyor? Bir vatandaş olarak merak ediyorum. İnsanlar çadırlarda yaşarken, hâlâ çadır bulamayan binlerce insan varken siz bu paraları nereye ve nasıl harcıyorsunuz bilmemiz gerekiyor” ifadesini kullandı.
Merkez Bankası’nın kârını AFAD’a bağışlamasına ilişkin konuşan Babacan, “Merkez Bankası, birikmiş kârının bir kısmını AFAD’a bağışladı. Sen zaten kârını Hazine’ye devredeceksin. Hazine de zaten paraya ihtiyacı varsa AFAD’a para verecek. Kamu kuruluşlarının bağış yapması ne demek? Devlet sağ cebinden sol cebine koyuyor. Ziraat Bankası’nın kârıysa da Halk Bankası’nın kârıysa da Merkez Bankası’nın kârıysa da Hazine’ye gidiyor. Hepsi Hazine’den AFAD’a verilmesi gereken paralar. Kimi kandırıyorsunuz? Nihayetinde Sayıştay bunları denetler. Kimin adına? TBMM. Meclis üzerinde ve Sayıştay üzerinde bu kadar baskı varken normal şartlarda bir denetim mümkün mü? Sayıştay raporları çıkarken örtülmeye çalışılıyor. Sayıştay bir şey derken susturulmaya çalışılıyor” ifadelerini kullandı.
‘ZATEN 90 MİLYARI DEVLETTEN GELİYORDU’
İYİ Partili Erhan Usta sosyal medya hesabı üzerinden “Türkiye tek yürek kampanyasında 115 milyar TL yardım toplanmıştı ancak sadece 74 milyar TL hesaplara yatmış. Kalan 41 milyar TL nerede? Zaten 90 milyarı kamudan geliyordu. Kamu bile taahhüt ettiği parayı yatırmamış! Gece reklamı yapılanlardan hangileri ödeme yapmadı açıklayın” dedi. Demokrat Partili Cemal Enginyurt ise “Türkiye tek yürek diyerek 120 milyar toplandı dediniz. 5’li çetenin ‘Memedi’ hayırsever ilan ettiniz. Şimdi soruyorum, topladığınız paraların ne kadarı ödendi? Toplanan paraları nerelere kullanıyorsunuz? Zira Soylu kahvaltılık gönderin diyor da. Haydi şeffaf olun açıklayın” diye konuştu.
YARDIM PARALARI SAYIŞTAY’A AKTARILMAYACAK
Sözcü’nün aktardığı habere göre, TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi beklenen Afet Yeniden İmar Fonuna ilişkin yasa teklifine göre, Sayıştay ve bağımsız denetim şirketlerinin denetimine tabi olacak fonun hem bağış, bütçe ve borçlanma yoluyla elde edilecek gelirleri hem de bu gelirlerin nerelere harcandığı her 3 ayda bir düzenli olarak kamuoyuna açıklanacak. Teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna sunan AK Partili Cemal Öztürk, ikili denetim güvencesi verince kampanyada vadedilen 115 milyar liralık bağışların da fona alınması istendi. Tek Yürek kampanyasıyla vadedilen paraların ne kadarının toplandığı, nerede tutulduğu ve ne kadarının nerelere harcandığı gibi bilgilere ulaşamadıklarını belirten muhalefet milletvekilleri, bu paraların yeni kurulacak fona alınıp alınmayacağını sordular. Öztürk bu sorulara, “Toplanan o paralar bu fona aktarılmayacak. AFAD’a mı, ilgili kurumlara mı artık bilemem ama o paralar bu fonun maksadının dışında bir olay. Benim konum değil. Benim önerdiğim bu fonun içine 115 milyar mı, 120 milyar mı ne kadar bilmiyorum, o yardım paraları aktarılmayacak” dedi.
YÜZDE 78’İNİ ZATEN KAMU BAĞIŞLADI
Merkez Bankası (30 milyar), Ziraat Bankası (20 milyar), Vakıfbank (12 milyar) ve Halkbank (7 milyar) toplam 69 milyar lira yardım açıkladı. Sadece bu dört bankanın yaptığı yardımların toplamı toplanan bağışların yüzde 60’ını oluşturuyor. Savunma Sanayi Başkanlığı ve bağlı şirketler 3,6 milyar TL; Turkcell 3,5 milyar lira, Türk Telekom, TMSF, THY, Borsa İstanbul Grubu ile Türkiye Sigorta 2’şer milyar lira bağışladı. Ziraat Katılım, Vakıf Katılım ve Emlak Katılım bankaları ile Emlak Konut da 1’er milyar lira bağışladı. Bu kamu bankaları, kurumları ve çoğunluk hisseli şirketlerinin yardımları da dahil edildiğinde kamunun payı 90 milyar lirayı aşıyor. Bu da toplanan toplam yardımların yüzde 78’inin kamudan geldiğini gösteriyor.
KAMPANYADA BİR AY OLDU, SÖZLER TUTULMADI
Koordinasyonsuzluk ve ihmalkârlıkla cumhuriyet tarihinin en büyük felaketine dönüşen depremde 40 gün geride kaldı. Barınma, hijyen ve gıdada eksiklikler tam olarak çözülemedi. İçişleri Bakanı’nın yardım listesi paylaşması akıllara 16 Şubat gecesi tüm kanalların 8 saatlik ortak yayınında toplanan 115 milyar TL’yi getirdi. Bağışların 86 milyarlık kısmının kamu kurumları tarafından yapılması için “Para sağ cepten sol cebe konuyor” denilirken bir ayın sonunda henüz 74 milyar TL yatırıldığı ortaya çıktı.
115 MİLYAR TL’LİK BAĞIŞ DENETİM DIŞI BIRAKILDI
Kumbarasını bozduran çocuklardan, hac-umre parasını bağışlayanlara kadar 85 milyonun destek verdiği kampanyada bazı kamu kurumlarının taahhüt ettiği miktarı bağışlamadığı anlaşıldı. Ayrıca 115 milyarın Sayıştay denetimi dışında bırakılması da tartışma yarattı. Muhalefet “Bağış ilan edenler ödediler mi, ödemediler mi? Bu para nereye, hangi yöntemlerle aktarılıyor?” sorularını yöneltti. En acı günde şirketinin reklamını yapıp henüz bağışta bulunmayanlarının adının açıklanması çağrıları yapıldı.
KARAR GAZETESİ
