1999'daki depremlerden sonra hükümet, deprem hasarının giderilebilmesi için tüm vatandaşlardan toplanacak bir deprem vergisi çıkartmıştı. Bu vergi kapsamında şimdiye kadar 40 milyar liraya yakın para toplandığı hesap ediliyor. Ancak bu muazzam miktarda paranın nerede kimin kontrolünde olduğuna ve nasıl kullanıldığına dair hiçbir bilgi verilmiyor.
Konuyla ilgili kanunun 15. maddesinde paranın Maliye Bakanlığı eliyle toplanacağı belirtiliyor. Bunun üzerine aradığımız Maliye Bakanlığı yetkilileri konuyla Gelir Vergisi Daire Başkanlığı'nın ilgilendiğini söyleyerek oraya yönlendirdi. İlgili yerde ise aktarıldığımız birçok kişi konuyla ilgili bilgisi olmadığını paranın kontrolü ve nerede kullanıldığına dair bir fikirleri olmadığını toplanan paranın toplam miktarını da bilmediklerini söyledi. Ardından bilgisini almak için ulaştığımız Afet ve Acil Yönetimi Başkanlığı da konu hakkında bilgi veremeyeceklerini dile getirdi.
Geçici olarak çıkarılmıştı
Depremin olduğu yıl geçici olarak çıkarılan ancak 2009 yılında AKP’nin yaptığı düzenlemeyle büyük bir kısmı kalıcı hale getirilen deprem vergisi adeta halkı soymanın bir aracına dönüştü. Ek Emlak Vergisi, ek motorlu taşıtlar vergisi, özel iletişim vergisi, özel işlem vergisi, daha açık bir dille, milli piyango biletinden, pasaporta, cep telefonundan, faturalara oradan motorlu taşıtlara birçok kalemden deprem vergisi alındı. O günden bu güne depreme dönük Türkiye hiçbir adım atmadı, dolayısıyla bu para kullanılmadı ya da başka işlere ayrıldı. Paranın akıbeti konusunda şu an hala bilgi yok.
İstanbul Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odasının 2010 yılında yayınladığı bir araştırmasında, depremden bu yana toplanan 27.6 milyar TL'nin anlamının her aileden ortalama bin 700 TL para toplandığını gösterdiğini açıklamıştı. Bu miktarın geçen yıllarda arttığını da dikkate alırsak paranın nereye gittiği sorusu oldukça önem kazanıyor.
Verginin çıkacağı dönemde meclisteki kimi tartışmaların oldukça dikkat çekici olduğunu da eklemek gerek. O dönem mecliste paranın deprem bahane edilerek bütçe açığını kapatmak için kullanılacağı söylenmiş ve bunlar meclis tutanağında yer almıştı. Yıl 2011 ve toplanan parayla ilgili bir bilgi halen yok. Bilgi almak için aranan yerlerden ise cevap gelmiyor. İstanbul İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Cemal Gökçe'nin İstanbul'un planlı dönüşümü ve depreme hazırlanması için gereken miktarın yıllık 1 milyar TL olduğunu açıklaması da şimdiye kadar toplanan deprem vergileri tutarının ne kadar hayati olduğunu gösteriyor.
Paranın akıbeti konusunda cevap bulunamıyor
Paraların ne olduğu konusunda daha önce birçok açıklama, köşe yazısı, soru önergesi bulunmasına rağmen bunca yıldır bir cevap alınamadı. Konuyla ilgili 2006 yılında dönemin CHP Milletvekili Berhan Şimşek, Başbakan Erdoğan'a "cep telefonundan bankacılık işlemlerine, vergi beyannamelerinden uçak biletleri, talih oyunları, gümrük ve pasaport işlemlerine kadar birçok alanda deprem vergisi” alındığını belirtip bu paraların ne olduğunu sormuştu. Yine 2009 yılında CHP Gaziantep Milletvekili Yaşar Ağyüz, bir soru önergesi vererek paraların nereye kullanıldığını sormuştu. 2010 yılında ise MHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Serdaroğlu, TBMM'de deprem vergilerinin ne olduğunu sormuş, paranın bilgisinin Sayıştay'da dahi bulunmadığını söylemişti.
Güncelleme Tarihi: 19 Ağustos 2011, 00:00
