Tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma dair değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir bileşik endeks olan ekonomik güven endeksi, geçen yıl başında 105,2 seviyesinde bulunuyordu. Endeks, Türkiye ekonomisine yönelik kur atakları, jeopolitik riskler ve diplomatik gelişmelerin etkisiyle geçen yıl 75,2'ye kadar geriledi.
Hükümetin ve ekonomi yönetiminin aldığı tedbirler ve uyguladığı politikaların etkisiyle ekonomide dengelenme süreci başladı.
Faizlerdeki düşüş, enflasyonun uzun bir aranın ardından tekrar tek haneye gerilemesi ve azalan jeopolitik riskler Türk lirası varlıklara güveni artırırken bu durum ekonomik güven endeksine de yansıdı.
Ekonomik güven endeksi ekimde bir önceki aya göre 3,8, geçen sene aynı ayına göre 14,7 puan yükselerek son 15 ayın zirvesi olan 89,8'i gördü.
Reel kesim güven endeksi de zirvede
Ekonomideki toparlanma reel kesim güven endeksinde de kendisini gösterdi. Reel kesim güven endeksi ekimde bir önceki aya göre 2,1 puanlık artışla 100,9 seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi de ekimde bir önceki aya göre 4,5 puan artarak 104,2 ile 17 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Hem tüketici hem de üretici tarafında geleceğe yönelik pozitif bekleyiş artarken ekonomik güven endeksinin hesaplamasında kullanılan alt endekslerde de artışlar yaşandı.
Gelecek 3 ayda üretim hacmini gösteren endeks değeri, ekimde 118,8 ile 20 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.
İstihdamın ve ihracat siparişlerinin gelecek 3 ayda artacağına yönelik beklentilerde de iyileşmeler görüldü.
Kamu bankaları öncülüğünde gerileyen konut kredi faizlerinin inşaat sektöründeki etkisi de inşaat sektörü güven endeksine yansıdı. Endeks, ekimde 65,1 ile Eylül 2018'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı.
Otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde güçlenmeler görebiliriz
İntegral Yatırım Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu, ekonomik güven endeksinin ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 4,5 artarak 89,8 seviyesinde gerçekleştiğini anımsattı.
Bu rakamın Temmuz 2018'den bu yana en yüksek seviye olduğunu belirten Turşucu, geçen yıldan gelen baz etkilerinin hissedildiği ayların da geride bırakıldığını söyledi.
Turşucu, güven endeksini oluşturan 5 alt grupta artışlar olduğuna dikkati çekerek, "Bunların içinde en sert yükselen yüzde 8,3 ile inşaat güven endeksi oldu. Aslında inşaat güven endeksi son 5 aydır yükseliş eğiliminde. Faizlerdeki gerileme inşaat grubunda hızlanmaya neden olmuş görünüyor.
Perakende ve hizmet sektörlerinde son 3 aydır aralıksız yükselişler görüldüğünü söyleyen Turşucu, perakende grubundaki artışı borsadaki perakende şirketleri bilançosunda görmenin mümkün olduğunu ifade etti.
Turşucu, tüketici güven endeksinde dalgalı seyirlerin halen devam ettiğini söyleyerek, "Tüketici grubunda da yükseliş serilerinin başlaması durumunda otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde güçlenmeler görebiliriz.
Harcamaların artmaya başladığının da işaretçisi tüketici güveni olacak büyüme konusunda genel verinin pozitif sinyaller verdiğini söyleyebilirim.
Faiz indirimleri ekonomik güven endeksine katkı sağladı
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. İsmet Demirkol da ekonomik güven endeksindeki artışa reel kesim güven endeksinin 104,2, hizmet sektörü güven endeksinin 90,7, perakende ticaret sektörü güven endeksinin 102,3 ve inşaat sektörü güven endeksinin 65,1 değerine yükselerek katkı sağladığını bildirdi.
Demirkol, şunları söyledi:
Özellikle, Merkez Bankasının politika faizinde, 25 Temmuz'da 425 baz puan faiz indirimiyle başlayan sürecin 12 Eylül'de 325 baz puan faiz indirimiyle devam etmesi, tüketici güven endeksinin yüzde 4,5 artmasına katkı sağladığı ve bu katkının imalat sanayi, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörüne olumlu yansıdığı görülmektedir.
Merkez Bankasının, 24 Ekim'de 250 baz puan faiz indirimine devam etmesi ve 25 Temmuz'dan beri, toplam bin baz puan faiz indirimin olumlu etkisinin kasım ayı ekonomik güven endeksinde de artış olarak katkı sağlayacağını not olarak belirtmek gerekir.
