Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan programda dünya ekonomisindeki gelişmelere ve temel göstergelere yer verildi. Programda, Türkiye ekonomisi, büyüme, istihdam ve yatırımlar konusunda 2019 yılı hedefleri sıralandı.
13 BAŞLIK, 303 SAYFALIK PROGRAM
Toplam 303 sayfadan oluşan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda "Eğitim", "Sağlık", "Adalet", "Güvenlik", "Temel Hak ve Özgürlükler", "Sivil Toplum Kuruluşları", "Aile ve Kadın", "Sosyal Koruma", "Kültür ve Sanat", "İstihdam ve Çalışma Hayatı", "Sosyal Güvenlik", "Spor", "Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme" gibi başlıklarda amaç ve hedefler paylaşıldı.
Söz konusu başlıklar özetle şöyle:
EKONOMİK BÜYÜME HEDEFLERİ
2019 yılı ekonomik büyümesinin özellikle mal ve hizmet ihracatı kaynaklı olması tahmin edilirken, göreceli olarak azalmakla birlikte tüketimin büyümeye pozitif katkısının devam etmesi öngörüler arasında yer alıyor.
Program döneminde kısa vadede fiyat istikrarının ve finansal istikrarın yeniden tesis edilmesi, ekonomide dengelenmenin ve bütçe disiplininin sağlanması, orta vadede sürdürülebilir büyüme ve adaletli paylaşıma yönelik ekonomik değişimin gerçekleştirilmesi amaçlanıyor.
Önümüzdeki sene, ekonomideki dengelenme süreci ve bu sürecin ima ettiği düşük büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının bir miktar hız keserek bir önceki yıla göre 439 bin kişi artması bekleniyor.
TURİZM GELİRİ BEKLENTİSİ 35,2 MİLYAR DOLAR
Türkiye'de 2018 sene sonu itibarıyla 39,2 milyon yabancı turist, 32,3 milyar dolar turizm gelirine ulaşılmasının beklendiği bildirildi.
Programda 2019 senesinde ise 41,5 milyon turist ve 35,2 milyar dolar turizm gelirine ulaşılacağı öngörüldü.
Programa göre, turizmde yeni dönemde alternatif turizm türlerinin gelişimi desteklenecek.
Turizm sektöründe dönüşümü sağlayacak, sezon süresini ve kişi başına harcamayı artırmayı amaçlayan Turizm Ana Planı'nın hazırlanması için ön çalışmalar başlatılacak, yeni kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ilan edilecek.
AR-GE'YE 1,1 MİLYAR LİRALIK KAYNAK
Cumhurbaşkanlığının 2019 senesine dair programına göre, TÜBİTAK Ar-Ge projeleri için 1,1 milyar lira kaynak tahsis edilirken, TCDD hızlı tren yatırımlarının finansmanı için 3,5 milyar lira ayrıldı.
Önümüzdeki yıl Özelleştirme Fonu'nun 10 milyar lira tutarında özelleştirme geliri elde etmesi bekleniyor.
TMO'nun 2,5 milyon ton buğday ve 0,5 milyon ton mısır, TÜRKŞEKER'in 5,2 milyon ton şeker pancarı alımı yapması öngörüldü
TÜRKİYE, HAVA ULAŞIMINDA BİR MERKEZ OLACAK
Türkiye'nin gelecek sene uluslararası hava trafiğinde önemli bir aktarma merkezi olması, İstanbul Yeni Havalimanı'nın ilk etabı ile Çukurova Havalimanı'nın hizmete açılmasıyla transit yolcu pazarından daha fazla pay alması hedefleniyor.
Doğu Akdeniz ve Ege'de büyük ölçekli ana konteyner limanı ve tersane inşa edilmesi yönünde çalışmalara başlanacak.
Türkiye'nin komşu ülkelere ve yeni pazarlara erişimini kolaylaştıracak uluslararası taşıma koridorlarında etkinliğinin artırılması ve bu koridorların bütünleştirilebilmesi amacıyla Doğu-Batı ve Kuzey-Güney aksındaki darboğazlar giderilecek.
SAĞLIK ALANINDA HEDEFLER
Sağlık alanındaki hedefleri arasında, Beslenme Dostu Okul Programı uygulamasına devam edilmesi ve ilkokullarda "okul yemeği" programına başlanması yer aldı.
Tüketicilerin besin içeriklerini sağlık açısından daha kolay değerlendirmesini sağlamak amacıyla gıda ambalajlarında renkli ön yüz etiketleme uygulamasına geçilecek.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar ve bunların risk faktörlerine dair koruyucu ve tedavi edici hizmet kapasitesi artırılacak, obezitenin önlenmesi için sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesine yönelik ilgili paydaşlarla koordineli bir şekilde mevcut programlar yaygınlaştırılacak ve ilave düzenlemeler yapılacak.
Acil sağlık ambulans sayısı artırılacak, güvenlik hizmetlerinde, "kasa tipi" ambulans kullanımı sağlanacak.
EĞİTİM PROJELERİ
Eğitimin tüm kademelerinde erişimde sağlanan ilerlemelerle birlikte eğitimin kalitesinin artırılmasına yönelik ilave çalışmalar sürdürülecek.
Bu kapsamda, fırsat eşitliği, öğretmen nitelikleri, öğrenme ortamları, müfredat ve kurumsal kapasite önemli politika başlıkları olarak öne çıktı.
Üniversitelerin yeni mekan talepleri, oluşturulması planlanan Yükseköğretim Mekanları Yatırım Karar Destek Sistemi yazılımı üzerinden oluşturulan veriler baz alınarak değerlendirilecek.
Öğretim elemanı açığı, yurt genelinde dengeli dağılım gözetilerek azaltılacak.
KÜLTÜR VE SANAT PROJELERİ
Kültürel tesis ve faaliyetler kademeli olarak yerel yönetim kuruluşlarına devredilecek.
Gelecek dönem özel tiyatrolara verilen desteklere yönelik objektif göstergeler içeren bir mekanizma geliştirilecek ve destekler artırılacak.
Sinema salonu olmayan kentlere yazlık sinema kurulacak, sokak oyunları, kısa film, film, kültür-sanat festivali, yerel spor müsabakaları gibi faaliyetler desteklenecek.
Okuma kültürü yaygınlaştırılacak, çocukların erken yaşlarda kültür ve sanat eğitimi almalarına yönelik çalışmalar yürütülecek
GÜVENLİK
Milli güvenliği tehdit eden tüm terör ve suç örgütleriyle mücadelenin kararlılıkla sürdürülmesine, düzensiz göçün önlenmesine ve uyuşturucuyla mücadele kapasitesinin artırılmasına yönelik hedefler yer aldı.
Programa göre, kamu düzenini ve güvenliğini tehdit eden olayların öngörülmesi ve önlenmesi için bilişim teknolojilerinin etkin şekilde kullanılacağı projeler hayata geçirilecek.
Afet risklerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve denetimi ile afet esnasında ve sonrasında yapılan müdahale çalışmalarının etkinliğinin artırılması için kurumsal yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenecek.
SOSYAL GÜVENLİK
Sosyal tarafların mutabakatıyla tüm işçilerin erişebilirliğini güvence altına alan bireysel hesaba dayalı bir kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarında etkili bir insan kaynakları planlaması yapabilmek için esnek çalışma modelleri geliştirilecek.
Kamu sektöründe çalışanlar için yetenek ölçümü, tekrar yerleştirme ve norm kadro çalışmaları yürütülecek, kamu sektörü insan kaynağının ödül ve performans sistemleri vasıtasıyla etkin yönetimi sağlanacak.
MEMUR VE EMEKLİ MAAŞLARINA ZAM
Kamu görevlileriyle yapılan toplu sözleşme hükümlerine göre memur maaşları ve memur emekli aylıklarının 2019 yılının ocak ayında yüzde 4, temmuz ayında yüzde 5 oranında artırılması, ayrıca 2019'un ocak ve temmuz aylarında geçmiş 6 aylık dönemlerde oluşacak enflasyon farklarının ilave edilmesi planlanıyor.
İşsizlik Sigortası Fonu varlığının 2019'da 148,5 milyar lira ile GSYH'nin yüzde 3,3'üne ulaşması hedefleniyor.
HUKUK ALANINDA HEDEFLER
Hakim, savcı ve avukat sayılarına da yer verilen programda, kamu bütçesinden kişi başına ayrılan adli yardım miktarıyla ilgili rakamlar da bulundu.
Programda, adalet hizmetlerinin etkin olarak sunulabilmesi için modern adliye binalarının yapılmaya devam edildiği, bu yılın ilk 10 ayında 17 adalet hizmet binasının inşaatının tamamlandığı, 26 inşaatın devam ettiği bildirildi.
Son yıllarda ceza infaz kurumları ile tutukevlerinin sayısında ve kapasitesinde iyileşme sağlandığına işaret edilen programda, küçük olan, etkin kullanılamayan cezaevlerinin kapatıldığı ve modern ceza infaz kurumlarının inşa edildiği belirtildi.
ADLİ VE İDARİ YARGI
Hukukun üstünlüğü ve hukuk devletinin gerekleri ile evrensel hukuk normları doğrultusunda yargılamanın adil, hızlı, etkin, güvenli ve isabetli şekilde işlemesinin, adalet sisteminin temel amacı olduğu vurgulanan programda, adli ve idari yargıda yargılamanın hızlandırılmasına, mağdur haklarının korunmasına, yargıda bazı alanlarda ihtisaslaşmanın sağlanmasına, avukatlık ve noterlik sisteminin iyileştirilmesine yönelik hedefler yer aldı.
Programda bulunan adalet hizmetleriyle ilgili politika ve tedbirlere göre ise yargıya ulaşılabilirliği kolaylaştırmak amacıyla savunma hakkı ve adli yardım güçlendirilecek.
Buna göre, mağdur haklarını korumaya yönelik hazırlanan mevzuat çalışmaları tamamlanacak.
Avukatlık mesleğine ilişkin mevzuatın güncel ihtiyaçlar doğrultusunda yenilenmesi sağlanacak, yargıda hedef sürelerin belirlenmesi gibi çalışmalarla performans esaslı izleme ve değerlendirme sistemi kurulacak.
Koruyucu ve önleyici hukuk yaklaşımı yaygınlaştırılacak, hukuk uyuşmazlıklarında basitleştirilmiş bir yargılama usulü uygulanacak.
İdari yargıda, yargılamanın hızlandırılması amacıyla mevzuat çalışmaları yapılacak.
NOTERLİK REFORMU
Noterlik reformu gerçekleştirilecek ve noterliklerin görev alanı çekişmesiz yargı işlerini de kapsayacak şekilde genişletilecek.
Yargının finans ve enerji gibi sektörlere ilişkin alanlarda ihtisaslaşması sağlanacak, meslekte uzmanlaşma yaygınlaştırılacak.
İcra ve iflas işlerinin, alacaklı ile borçlu arasındaki hassas dengesinin gözetilmesi suretiyle daha hızlı yapılması sağlanacak ve bu kapsamda yeni icra dairesi modelinin yaygınlaştırılmasıyla ilgili çalışmalar gerçekleştirilecek.
Zorunlu arabuluculuk ve sulh gibi alternatif yöntemlerin yaygınlaştırılmasıyla ilgili çalışma yapılacak.
TARIM
Sözleşmeli üretim ve arazi kiralama gibi yöntemlerle tarımsal işletmelerde ölçekler büyütülecek.
Arazi bankacılığı dahil çeşitli modellerle atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması hedefleniyor.
Devam eden projeler kapsamındaki depolama tesis ve sulama şebeke inşaatlarından 2019'da tamamlanacak olanlara öncelik verilecek.
ÜRETİM
Türkiye'nin uluslararası rekabet gücünü ve dünya ihracatından aldığı payı artırmak için imalat sanayisinde dönüşüm gerçekleştirilerek yüksek katma değerli yapıya geçilecek ve yüksek teknoloji sektörlerinin payı artırılacak.
Özel sektör ve üniversitelerin iş birliğiyle oluşturulacak teknoloji platformları aracılığıyla büyük çaplı projeler desteklenecek.
Cari açığın düşürülmesi ve ithalata olan bağımlılığın azaltılması için ilaç, kimya, petrokimya, enerji, makine-teçhizat ve yazılım sektörlerinde orta-yüksek ve yüksek teknoloji ürünlerin payını artırılmasına yönelik yatırımlara finansman sağlanacak.
Türkiye'nin 2019'da elektrikteki kurulu gücü yüzde 5 artırılarak 94 bin 760 megavata çıkarılacak.
Doğal gaz santrallerinin toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 29'a gerileyecek.
Yerli imalat kullanım şartı içeren 2 bin 200 megavat kapasiteli iki YEKA yarışması düzenlenecek.
