MEB’in son verilerine göre Türkiye’de 145 alanda 730 bin kadrolu öğretmen görev yapmaktadır. Alanlarına göre sınıf öğretmenleri 210 bin (%29) sayısı ile ilk sırada gelmektedir. Yeni dağılımlara göre;54 bin ilkokul, ortaokul, imam hatip ortaokulu ve lise bulunmaktadır. Yaklaşık 70 bin (%9,5) öğretmen MEB’in kurumlarında çeşitli düzeylerde ki yönetsel organlarında görev yapmaktadır. Son on yılda 374 bin (%51,2) yeni öğretmen ataması yapıldı. Ancak bu süre içerisinde 165 bin (%22,6) öğretmen emeklilik, istifa, kurum değiştirme, ölüm gibi nedenlerle meslekten ayrıldı. Bu durumda son on yılda reel olarak 209 bin öğretmen atanmış olmaktadır.
Öğretmensayısındaki artış okul, derslik ve öğrenci sayısındaki artışlarla birlikte elealındığında atananların öğretmen açıklarını kapatmaya yetmediğigörülmektedir.444’lük sisteme geçilmesinin ardından seçmeli dersler için eköğretmen ihtiyacının oluşması öğretmen açıklarının daha da büyümesine nedenolmuştur. 2003’te 24 bin öğretmen emeklilik için başvururken 2012’de bu sayı7500’e gerilemiş görünmektedir. Bu tablo bize öğretmen profilinin giderekgençleşmekte olduğunu göstermektedir. Ağustos ayında 40 bin yeni atamanınyapılması ve norm fazlası duruma düşen 22500 sınıf öğretmeninin alan değişikliğiyaparak branş derslerini tercihleri öğretmen açıklarının azaltılmasına katkısağlamıştır.
Bakanlık,”12bin kişiye ek ders ücreti ödenerek öğretmenlik yaptırıldığını,145 branşın114’ünde öğretmen ihtiyacının devam ettiğini, öğretmen ihtiyacının büyük kentlerindeiçinde yer aldığı 29 kentte yoğunlaştığını” açıklamaktadır. Açıklamalar veMEB’in istatistiklerine bakarak Türkiye’de bir öğretmene idareciler hariç 26öğrenci düştüğünü söyleyebiliriz. Öğretmenlerin %75’i şehirlerde,%25’i köy vekasabalarda görev yapmaktadır. Öğretmenlerin%63’ü ikili eğitim yapılanokullarda bulunmaktadır.
EğitimEnternasyonali ve OECD’nin verilerine göre, Türkiye Dünya’da öğretmen yapmaküzere yetiştirdiği gençlerine işbulmayan “ender” ülkelerarasında bulunmaktadır. İş bulanların ise, çalışma ortam ve koşullarının enağır olduğu ülkeler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Türkiye’de öğretmenolmanın zorluklarını aşağıda sıraladığımız ve her biri yaşanmış binlercedeneyimden oluşan durumlar daha belirgin kılmaktadır.
Türkiye’de Öğretmen Olmak!
-Meslekseldezenformasyona uğratılmak, yönetenler tarafından sürekli itibarsızlaştırılmakve tehdit edilmektedir. Bu politikaların bir sonucu olarak veli ve öğrencilertarafından şiddetle karşı karşıya bırakılmaktır..
-İdarecilerin keyfi ve yıldırma denen uygulamalarınamaruz kalmaktır..
-Çokçalıştırılmak, kalabalık sınıflarda eğitim yapmak zorunda bırakılmak ve düşükücret almaktır. Çalışırken ve emekli olduğunda geçinebilmek için ek işleryapmak zorunda kalmaktır.
-Kendileri ve yaptıkları işle ilgili alınankararlarda görüşlerine başvurulmamak, karar süreçlerine katılmanın engellenmesi,özneolma yerine nesneleştirilmek demektir.
-Ağırlaşaniklim koşullarında; aylarca kent yüzü görmeden, sobalarını tezekle yakıp okulve evlerini bu yakıtlarla ısıtmaktır. Sabah gün ağarmadan okul yoluna koyulmakakşamın karanlığında eve dönmektir.
-İktidarların yandaş yöneticileri tarafındanayrımcılığı yaşamak, soruşturma, cezalandırma ve sürgüne gönderilmeuygulamasına tabi tutulmaktır.
-Ağır kafa, kol,ev ve beden işçisi demek, günlük ücreti 60 TL’den aylığı 1800TL karşılığıçalışmaya başlamaktır.
-Öğrencilerine yararlı olabilmek içinhiçbir özveriden kaçmadan ve karşılık beklemeden kendini çocuklara adamaktır.Onları insanlığın geleceğine fayda sağlayacak bireyler olarak yetiştirmektir. Çıkarlarınave tutkularına teslim olmamaktır.
-Ülkeninbazı coğrafyalarında görev yapan öğretmenler; bir yanda devlet, diğer yanda PKKyanlısı olma suçlamalarına maruz kalmak, böyle bir kıskacın içinde yaşamak ve eğitimyapmaktır. Gördüğü baskılar ve içine düştüğü yalnızlık psikolojisinin etkilerinedeniyle bin bir zorluklarla elde ettiği mesleğinden ayrılmaktır.
-Taksitlere ve borçlara bağlanmış bir yaşamısürdürmek, insanca yaşam ve daha “güneşli ve güzel günler görme” hayallerinisürekli ertelemektir.
Eğitim Emekçilerinin Yoksullaşma SüreciKesintisiz Devam Ediyor!
Hükümetini uyguladığı ekonomik politikalareğitim ve bilim emekçilerinin insanca yaşam sürdürebilmelerinizorlaştırmaktadır. Yıllardır uygulanan enflasyona endeksli ücret artışıbelirleme politikası reel olarak eğitim emekçilerinin yoksullaşmasına nedenolmaktadır. 10 yıllık AKP Hükümetininsosyal ve ekonomik politikalarına baktığımızda; eğitim emekçilerinin %30’ununaçlık, %70’inin yoksulluk sınırının altında yaşadığını söylemek olanaklıdır.Yaşadığımız yoksullaşma çeşitli kurum ve kuruluşların gerçekleştirdikleriaraştırmaların rakamsal göstergelerinde de görülmektedir.
2012 Yılı Ocakve Temmuz ayında yapılan ücret artışı yetersiz kalmıştır. Gıda ve kira baştaolmak üzere değişik ürün ve hizmetlerde ortaya çıkan artışlar enflasyonhedeflerinin çok üzerindedir. Bu anlamda 2012 yılı için yapılan ücret artışlarıbuhar olup uçmuş durumdadır. Ayrıca öğretmenlerin %90’ının aylıklarının Ağustosayından itibaren %20’lik vergi dilimine girmesi nedeniyle 2012 Temmuz ayındayapılan %4’lük artış %5 olarak geri alınmış bulunmaktadır.
Açlık Ve Yoksulluk Göstergeleri
2012 Ocak Ayından GeçerliOlmak Üzere Öğretmenlere Verilen Zam Aylıklara Günlük 4 Tl Olarak Yansıdı
Tablo 1 (*)
1/4 ÖĞRETMEN İÇİN
ÜCRET (TL)
ARALIK 2002
539
OCAK/TEMMUZ 2012
2020
ÜCRET ARTIŞ MİKTARI(Aylık 0rtalama)
120
ÜCRET ARTIŞ MİKTARI 2012 (Günlük)
4
Aylıklardaki günlük artış ¼’ündeki biröğretmende 4 TL olurken, mesleğe yeni başlayan öğretmendeki artış ise 3 TL’eolmuştur..
Zammın Karşılığı Günlük 150 Gram Dana Eti
Tablo2
Ürün
2012 Kasım Ayı Ederi kg (TL)
Kaç gr alınabilir?
Pirinç
3,90
1050
Dana Eti
24.00
166
Koyun Eti
27,00
150
Kümes Hayvanı Tavuk
6,05
750
Sucuk
27,04
152
Balık (ortalama)
12,00
300
Süt
2,50
2800
Peynir Beyaz Peynir
12,00
300
Eski Kaşar Peyniri
16,00
250
Tereyağı
16,00
250
Kuru Fasulye
3,70
1150
Nohut
3,72
1152
Zeytin
9,92
400
Çay
10,82
380
1 Tas Çorba 1 Günlük Zam. Tablo 3
Ürün/Hizmet
Ederi
Kaç günlük zaam
Kiracı Tarafından Ödenen Gerçek Kira
650,00
162
Diş Dolgu Ücreti
200,00
50
Belediye Otobüs Ücreti
1,70
2
Vapur Ücreti Şehir Hatları
1,70
2
1 Tas çorba
4.00
1
Yoğurt (dışarıda)
4,00
1
Açlıkve Yoksulluk Giderleri Sürekli Artmaktadır. Tablo 4 (*)
Türü
Yılı
10 Yıllık Artış (TL)
Artış Oranı
Açlık Sınırı
Aralık 2002
Eylül 2012
307.00.
1.050.00
3,3 kat
Yoksulluk Sınırı
Aralık 2002
Kasım 2012
1.025.00
3.420.00
3,4 “
Öğretmen Aylığı Net Ortalama
Aralık 2002
Kasım 2012
580.00.
2.020.00
3,5 “
BazıÜrünler ve Harcamalardaki Fiyat Değişimleri
Tablo 5 (*)
Ürün
Aralık 2002 TL
Kasım 2012 TL/KRŞ
Artış Oranı
Elektrik (kv)
12.09
3.82
3.3 Kat
Ekmek (300 gr)
15
85
5.5 “
Et(Ortalama)
9.020
27.00
3 “
Kira(Ortalama)
150.000
650.00
4,4 “
Mazot (Dizel)
1.036
4.60
4.5 “
Benzin (Süper)
1.076
4.80
4,5 “
Dolmuş Fiyatı
0.56
1.70
3 “
Otobüs Bilet Fiyatı
0.63
1.70
3 “
Muayene Katkı Payı
0.00
8.00
8 “
Su (Ton)
0.75
. 3.50
4.5 “
Sinema Bileti
4.00
. 16.00
4 “
Tüp
21.43
69.00
3,4 “
Cumhuriyet Altını
102.00
685.00
6,5 “
2002/2012 Arasındageçen 10 yılda AKP Hükümetinin uyguladığı ekonomik politikalar çalışanlarınaleyhine sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Açlık ve yoksulluk sınırı için gerekliolan ücretler esas alındığında, Hükümetin iş başında bulunduğu 10 yıllıkdönemde açlık ve yoksulluk sınırı ile ücretlerdeki artışlar büyük birparalellik göstermektedir. Aynı şekilde bir öğretmen aldığı bir aylık maaşı ileaylık giderlerini karşılama oranlarında da 2002’ye göre bir değişikliğinolmadığını görmekteyiz.
2012 Yılının Ocak ve Temmuz aylarında yapılanücret artışlarının aylık ortalaması 1/4’ünde görev yapan bir öğretmen için aydayaklaşık 120 TL’dir. Bu artış günlük 4 TL’lik bir artış anlamına gelmektedir.Günlük 4 TL’lik artışla alınabilecek değişik ürünler gram olarakhesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucunda günlük 4 TL’lik artışla ancakgram türünden alışveriş yapmanın olanaklı olduğunu ortaya koymaktadır. Satınalma değer eşitliği yönünden bazı ürün ve hizmet fiyatlarındaki artışlarınaylıklara yapılan zamların çok üstünde olduğunu söylemek olanaklıdır. Yapılançalışma iş kolumuzun diğer çalışanlarının(Hizmetli/Memur) ücretleriylekıyaslandığında sonuçların daha da ürkütücü olduğunu söyleyebiliriz.
Aşağıda bulunan tablolar öğretmenlerinekonomik ve sosyal bakımdan önceki yılları arar durumda olduklarını ortayakoymaktadır
Ayrıca OECD’nin yayınladığı raporlardaöğretmenlerin ekonomik ve sosyal durumlarının 1995 yılının gerisinde olduğuifade edilmektedir Yukarıda veriler esas alındığında öğretmenlerin ekonomiksatın alma göstergelerinin ne denli erimekte olduğu görülecekti
1979 Mayıs-2012 Kasım ArasıÖğretmenlerin Yoksullaşma Sürecinin Kıyaslanması
Tablo 6
Yıl
Öğretmenin Maaşı(*)
Derecesi
Satın Alınan Ürünün Cinsi
Ekmek
Tane
Dana Eti
Kg
Tüp gaz
(Tane)
Şehir içi Ulaşım Bileti
Zeytin
Yağı
L
Süt
L
Benzin
L
Roman (400sayfa)
Tane
Reşat Altını tane
Cumh.
Altını tane
Peynir
Kg
1979
11.150 L.
¼
8260
88
69
2158
240
1180
730
104
7,4
7,2
440
2012
2020TL
¼
2380
80
32
1200
195
810
476
81
3,8
3,9.
175
Fark, Kilo, lt tane
5880
8
37
958
45
370
256
23
3,6
33
265
Satın alma reel değer kaybı %
64
10
52
46
18
32
46
11
68
74
66
Not; Örnek alınan öğretmen maaşları 1.derecenin 4.üncü kademesindeeşi çalışan ve çocuk yardımı almayan bir ilkokul öğretmenine aittir.
Sendikaların arşivlerinden, İsmail Aydın’ın“Dünden Bugüne Öğretmenler” isimli kaynaklarından yararlanarak hazırlanançizelge, öğretmenlerin yıllar içinde aylıklarındaki erime göstermektedir. Bunagöre öğretmenler,12 Eylül darbesinin hem siyasi,hem de darbeden bu yanauygulanan serbest piyasa temelli iktisatpolitikalarının mağduru olmuşlardır.Öğretmenler, özellikle kıtlık,yokluk vekuyruk dönemi olarak tarihe geçen 1970 yılları aylıklarının değeri bakımındanarar durumdadırlar Tarihsel süreçlerdeaylıklara yapılan zamlar enflasyon değerlerinin üzerine çıkmış olsa dauygulanan polittikalar ve ekonomik programlar nedeniyle aylıklardaki erimeninönüne geçilememiştir.
İlköğretim BaşlangıçDüzeyinde ve İlköğretim En Üst Derecede Yer Alan Bir Öğretmenin ÇeşitliÜrünleri Satın Alabilmeleri İçin OECD Üyesi Ülkelerde Kaç Saat ÇalışmasıGerekiyor? (1 ABD Doları: 1,8 TL)(Tablo 7)
ÜLKE
BUZDOLABI
FIRIN
BULAŞIK MAK.
DİZÜSTÜ BİLGİS.
94 EKRAN LCD TV
ARABA
(2.EL)
ÇAMAŞIR MAK.
Klima
İlkoöğretme Başlangıç
İlkoöğretme En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlkoöğretmeni En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlko öğ retmeni En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlko öğretmeni En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlkoöğretmeni En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlko öretmeni En Üst
İlko öğretmeni Başlangıç
İlko öğretmeni En Üst
İlkokul öğretmeni Başlangıç
İlko öğretmeni En Üst
Almanya
39
30
24
18
28
22
41
32
38
30
435
333
24
19
23
25
İspanya
40
28
23
13
29
20
40
30
37
28
454
303
23
17
22
23
İskoçya
40
26
23
15
29
18
40
27
37
26
454
281
23
15
23
21
Hollanda
47
32
27
19
34
23
50
33
46
32
527
355
30
20
40
26
Danimarka
45
39
27
18
32
22
48
32
47
30
500
333
27
19
37
25
İsveç
60
45
35
27
36
32
43
48
58
47
666
500
36
27
49
37
Fransa
60
40
35
25
36
31
43
47
58
40
666
457
36
26
49
35
Portekiz
70
28
41
13
50
20
73
30
67
28
770
303
42
17
56
23
Çek cum..
81
53
48
32
59
38
86
56
80
52
999
599
50
33
66
43
TÜRKİYE
82
63
48
36
60
48
93
68
73
62
1010
605
52
42
66
48
Türkiyeli öğretmenler bazı temel ihtiyaçları için gerekli olanürünleri almakta Dünyadaki diğer türdeşlerine göre daha çok çalışmakzorundadır. Ülkemiz öğretmenlerinin satın alma pariteleri listeye alınmayanAmerika, İngiltere, Kanada, İsviçre, İsrail ve benzeri ülkelerlekıyaslanmayacak kadar düşüktür. Listelenen rakamlara bakıldığında, dünyanın17.büyük ekonomisi olma iddiası ile çelişkilerin ne kadar büyük olduğugörülecektir. Ayrıca, bu çelişkileri ve farklılıkları ortadan kaldıracakönlemlerin 2013 bütçesinde de yer almadığını belirtmek gerekmektedir Yer almakbir yana daha kısıtlayıcıcı düzenlemelerin gündemde olduğunu bütçe rakamlarınave önceliklerine bakarak söylemek mümkündür.
Lise BaşlangıçDüzeyinde ve Lise En Üst Düzeyde Bir Öğretmenin Çeşitli Ürünleri SatınAlabilmeleri İçin OECD Üyesi Ülkelerde Kaç Saat Çalışması Gerekiyor? (1 ABDDoları: 1,8 TL)) (Tablo 5)
ÜLKE
BUZDOLABI
FIRIN
ÇAMAŞIR MAK.
DİZÜSTÜ BİLGİS.
94 EKRAN LCD TV
ARABA
(2.EL)
Bulaşık Makinesi.
Klima
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Lise Başlangıç
Lise En Üst
Almanya
35
28
21
13
30
20
37
30
34
28
388
303
30
17
26
23
İspanya
35
24
20
14
24
17
21
15
34
24
390
260
28
20
36
26
İskoçya
40
26
23
13
29
18
40
27
37
26
454
281
23
15
23
21
Hollanda
40
22
25
12
31
13
47
23
40
21
457
244
26
16
35
18
Danimarka
40
32
25
19
31
20
47
34
40
31
457
357
26
23
35
27
İsveç
56
40
32
23
34
29
60
46
55
37
625
454
40
23
43
23
Fransa
60
40
35
25
36
31
43
47
58
40
666
457
36
26
49
35
Portekiz
70
28
41
13
50
20
73
30
67
28
770
303
42
17
56
23
Çek Cum..
81
50
43
27
45
28
80
53
73
49
833
555
53
24
61
41
TÜRKİYE
82
63
48
36
60
48
93
68
73
62
1010
605
52
42
66
48
ÜRÜN MARKA ÜRÜNÜNSATIŞ FİYATI TLÜRÜNÜN SATIŞ FİYATI $
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Buzdolabı ARÇALİK 1600900
Fırın“ 950525
Bulaşık Makinesi “ 1150640
Çamaşır Makinesi “ 1000550
94 Ekran LCD TV “ 1550 875
Klima“1300730
Dizüstü Bilgisayar TOHİBA 1650950
2.ElOtomobil FİAT PUNTO 18000 10000
Bulaşık Makinesi “ 1150640
Çamaşır Makinesi “ 1000550
94 Ekran LCD TV “ 1550 875
Klima“1300730
Dizüstü Bilgisayar TOHİBA 1650950
2.ElOtomobil FİAT PUNTO 18000 10000
Bulaşık Makinesi “ 1150640
Çamaşır Makinesi “ 1000550
94 Ekran LCD TV “ 1550 875
Klima“1300730
Dizüstü Bilgisayar TOHİBA 1650950
2.ElOtomobil FİAT PUNTO 18000 10000
GENEL DEĞERLENDİRME, Yukarıda tablolarda yer alan rakamlarOECD raporlarından alıntılanmıştır.Bu raporlarda öğretmenlerin gelirleri yıllıktoplam gelir üzerinden ve dolar olarak hesaplanmıştır.Saat ücreti de buhesaplama üzerinden yapılmıştır.Aynı çevrim yöntemi Türkiyeli öğretmenleriçinde kullanılmıştır. Bugün Türkiye’de öğretmenlere yoksulluk sınırınınaltında ücret almaktadır. Emekli olduklarında ise açlık ücreti sınırı olarakilan edilen gelirle yaşamak zorunda kalmaktadırlar. Günümüzde öğretmenlerin veemeklilerinin böyle yaşamaya mahkum edilmesinin sorumluları, eğitimin ve eğitimemekçilerinin sorunlarına çözüm üretmek yerine, sürekli yeni sorunlarüretenlerdir. Yüz binlerce öğretmeniyoksulluğun kıskacına alan ve mesleğinden soğutmasına neden olan bu sistemekarşı, eğitimin; bilimsel, demokratik, nitelikli olabilmesi için, tüm eğitim vebilim emekçilerini ekonomik ve sosyal yönden insanca yaşam sürdürebilmeleriniolanaklı kılacak önlemler alınmalıdır.
Öğretmenlerimize, bilim emekçilerine, hizmetli ve memurlara niteliklihizmet verebilecekleri çalışma ve yaşama koşulları yaratılmalı, bunun için debaşta aylıklar olmak üzere sosyal ve özlük hakları insan onuruna yaraşır düzeyeyükseltilmelidir. Aylardır eğitim öğretimin sorunları tartışılmaktadır.Özellikle 444’lük sistemle birlikte bu tartışmalar daha da yoğunlaşmışbulunmaktadır. Kasım ayında ise daha çok genelbütçe ve öğretmenlerimizin durumu gündem olmaktadır. OECD üyesi kimiülkelerde çalışan öğretmenlerin durumlarını karşılaştırmalı olarak ortayakoymak adına oluşturulan bu tablolar da göstermektedir ki, Türkiye’de eğitimemekçileri diğer OECD üyesi ülkelerdeki eğitim emekçilerine göre;
-Daha fazla çalışmakta, daha çok öğrencinin sorumluluğunu üstlenmektedir.Daha düşük ücret almakta, insanca yaşayabilmek için, zihinsel ve fizikselolarak daha fazla yıpranmaktadır.
Türkiye’de; ekonomik ve sosyal alandayeni-liberal dönüşüm politikalarının yürürlüğe girdiği tarihten bu yana genel bütçeden ve büyümeden personelgiderlerine ayrılan pay istikrarlı bir biçimde düşük tutulmaktadır. Bupolitikalar, eğitim emekçilerinin enflasyon ve krizler karşısında korumasızbırakılmasına dolayısıyla eğitim sisteminin sorunlarının büyümesine nedenolmuştur.
Eğitim sisteminde yaşanan sorunların, sayıları 300 bini bulan atanmayanöğretmen adaylarının ve çalışanların aldığı aylıkların yetersiz kalmasınınsorumluluğunu yıllardır uygulanan bu yeni-liberal politikalarda aramak gerekir.Yukarıda ortaya konan bulgu ve değerlendirmeler, TÜRKİYE’DE ÖĞRETMEN OLMAKbaşlığını atmamıza neden oldu.Kamuoyunun bildiği ve yıllardır değişmeyen butabloların önümüzdeki aylarda değişmesinin eğitimin niteliksel dönüşümüne katkısağlayacağını belirtmek istiyorum.
ALAADDİN DİNÇER / EĞİTİMCİ
kaynak:egitimajansı.com
Güncelleme Tarihi: 17 Kasım 2012, 00:00
