blokzincir, işlem kayıtlarının blok adı verilen ve birbirlerine kriptografik olarak bağlantılandırılmış veri yapıları içinde tutulduğu, merkezi olmayan, sürekli büyüyen bir kayıt defteri olarak tanımlanıyor.
İlk kez bitcoin ile kullanılmaya başlanan blokzincir mekanizmaları, eski kayıtların değiştirilememesini ve kayıtlarda ifade edilen dijital varlıklar üzerinde yetkili kişilerin, sistemde tanımlı kurallara uygun işlem yapabilmesini sağlıyor.
Blokzincir sistemi, verilerin kopyalarını, birbiriyle eş statüde olan ve farklı kişi ve kurumlara ait çok sayıda bilgisayarda saklıyor ve yeni bir kayıt eklenmesini bu bilgisayarlar arasında çalışan mutabakat protokolleriyle gerçekleştiriyor.
Kayıtların güvenliğinin sağlanması ve her zaman şeffaf şekilde erişilebilir olması, blokzinciri kullanan taraflar arasında sistem üzerinden sanal bir güven ilişkisi oluşturuyor.
Uzmanlar blokzincir teknolojisinin internetin icadı kadar önemli bir gelişme olduğunu ifade ediyor. Aracı kişi ve kurumlara olan ihtiyacı ortadan kaldıracağı için yıkıcı bir teknoloji olarak da sınıflandırılıyor.
Blokzincir teknolojisi yaygınlaştıkça pek çok sektörü derinden etkilerken yeni iş alanlarının da oluşmasına imkan sağlayacağı için çeşitli sektörlerde bu teknolojiyi anlamaya ve hızla adapte olmaya yönelik çalışmalar yapılıyor.
Hack"leme zorlaşıyor
Blokzincir teknolojisi, merkezi güvenilir bir otoriteye ihtiyaç duymadan dijital değerlerin sahipliğinin el değiştirmesine olanak sağladığı için büyük önem taşıyor.
Ayrıca tek bir merkezi olmayan şifreleme kayıt defteri gibi çalışan blokzincir teknolojisi sayesinde kullanıcıların yaptıkları kişisel işlemlerde "hack" ile karşılaşmaları çok daha zorlaşıyor.
Tedarik zinciri, fikri mülkiyet hakları, sağlık, tapu/emlak, kimlik yönetimi gibi birçok alanda kullanımı için çalışmaların başlatıldığı blokzincir teknolojisinin en önde giden alanını ise finansal teknolojiler oluşturuyor.
Tüm bu gelişmelerle birlikte blokzincir teknolojisi dünya üzerinde farklı alanlarda faaliyet gösteren bilişim sistemlerinde kullanılmaya başlandı. Rusya kripto para ve blokzincir teknolojisi üzerine yasa tasarısı hazırlarken, Güney Kore merkez bankasının bazı ödemelerinin blokzincir üzerinden kripto parayla yapılmasını tartışıyor. Bazı oyun şirketleri blokzincir teknolojisine çoktan geçiş yaptı.
Türkiye'deki geliştirme ve tasarım çalışmaları
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (TÜBİTAK BİLGEM) de blokzincir teknolojisi üzerine çalışmaları sürdürüyor.
TÜBİTAK BİLGEM ayrıca blokzincir teknolojisi üzerinde sistemin teknik altyapısı, kurulumu, güvenlik ve mahremiyet analizi, iş modelleri, kitle fonlama yaklaşımları ve muhtelif teknik detayları üzerinde Ar-Ge faaliyetleri gerçekleştiren Blokzincir Araştırma Laboratuvarına sahip bulunuyor.
Bu çalışmalar çerçevesinde TÜBİTAK BİLGEM kamu/özel kurumlar ve akademi dünyasından birçok isimle de ortak çalışmalar gerçekleştiriyor. Bu çalışmalarla daha verimli ve şeffaf yapıların kurulması için blokzincir tabanını kullanarak geliştirme ve tasarım çözümleri sunuluyor.
TÜBİTAK BİLGEM ayrıca Ulusal Blokzincir Araştırma Ağı ekosistemi sayesinde Türkiye'de bu alanda çalışan araştırmacıların iş ve güç birliği yapmalarını sağlamaya çalışıyor.
Öncü kişi ve kurumlar İstanbul'da buluşacak
Bu çalışmalar kapsamında, TÜBİTAK BİLGEM tarafından geçen yıl ilki gerçekleştirilen Türkiye'nin en büyük ve geniş katılımlı blokzincir etkinliği Ulusal Blokzincir Çalıstayı'nın ikincisi 25-26 Eylül'de İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda yapılacak.
Kamu ve özel sektörden temsilciler, profesyoneller, akademisyenler ve araştırmacıların blokzincir teknolojisinde yaşanan gelişmeleri değerlendirmek için bir araya geleceği "Blokzincirde Dijital Kimlik" ana temasıyla düzenlenen 2. Ulusal Blokzincir Çalıştayı'nda, blokzincir teknolojisinin bireylerin, kurumların ve sektörlerin hayatını nasıl değiştirebileceği masaya yatırılacak.
Çalıştaya, dijital kimlik alanında öncü kurumlardan Sovrin Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Phillip J. Windley, kimlik yönetimi ve yetkilendirme sistemlerinde 20 yıldan fazla deneyime sahip Prof. Dr. David Chadwick, blokzincir vizyoneri, mimarı ve geliştiricisi Michael Herman, güvenlik uzmanı olarak Sovrin'deki araştırma/geliştirme ve standartlaştırma çalışmalarını yöneten Mike Lodder gibi birçok tanınmış isim konuşmacı olarak katılacak.
Çalıştayda, Hyperledger Indy, Hyperledger Fabric, DID (Decentralized Identifiers), blokzincir kriptolojisi ve ethereum akıllı kontrat tabanlı uygulama geliştirme gibi güncel konularda uygulamalı eğitimleri de verilecek.
